Δευτερο μέρος

Κάποιο μπορούν να αναρωτηθουν γιατί κάθομαι και γράφω για τα προβλήματα της Ελληνικής Οικονομίας. Είναι απλό, προχτές ελυσα το πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας, αρκεί να καλλιεργήσουμε καλαμπόκι στην κομητεία Albemarle. Βέβαια χτές συνειδητοποίησα ότι ένας χρόνος περιέχει 365 ημέρες και έτσι αναγκάστηκα να αναπροσαρμόσω τους αριθμούς μου.

Η συμπεριφορά της Ελληνικής Οικονομίας κατά την περίοδο της Ανάπτυξης μπορεί να δείξει τον δρόμο εξόδου από την κρίση. Κατά την τελευταία περίοδο ανάπτυξης η αυτή προέρχονταν εκτός των άλλων από εξαγωγές στα Βαλκάνια (κυρίως), την ανάπτυξη των τραπεζών και τον τουρισμό. Η ικανότητα των εξαγωγικών αγορών να απορροφήσουν Ελληνικές εξαγωγές εξαρτάται από την οργάνωση των εξαγωγικού εμπορίου και την ικανότητα της εκει αγοράς να απορροφήσει τα προϊόντα. Οι ελληνικές τράπεζες ιστορικά είναι ισχυρές, ακόμα και σε περιόδους οικονομικής κρίσης οι τραπεζικές κρίσεις σπανίζουν. Ο τουρισμός εξαρτάται περισσότερο από την οικονομική κατάσταση στη χώρα προορισμού, μπορούμε μόνο να υποβοηθίσουμε την κατάσταση όχι να την αλλαξουμε.

Ο τρόπος οργάνωσης της Ελληνικής αγοράς είναι από κακός εώς αίσχιστος. Σε κάθε κρίκο της αλυσίδας διανομής υπάρχουν ολιγοπώλεια τα οποία επιβάλλουν το περιθώριο κέρδους τους ή ακόμη, σε περιόδους χαμηλού τζίρου, το απόλυτο πόσο κέρδους που χρειάζονται. Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν εμπόδια στην είσοδο νέων παικτών στην αγορά με αποτέλεσμα να έχουμε διαιώνηση της κατάστασης. Οι κινήσεις για την απελευθέρωση της αγοράς με πρώτη το άνοιγμα των φορτηγών είναι μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση. Βέβαια ακολουθώντας τον κλασσικό Ελληνικό τρόπο η απελευθέρωση μπορεί να νομοθετήθηκε τώρα αλλά θα ισχύσει σε 3 χρόνια, εως τότε θα παραμείνει ίδιος ο αριθμός των αδειών. Το ίδιο καλό είναι να γίνει και σε άλλα κλειστά επαγγέλματα. Δυστυχώς υπάρχουν κλάδοι όπου το κλείσιμο των επαγγελμάτων έχει γίνει με αριστοτεχνικό τρόπο σε σημείο που το άνοιγμα είναι ικανό να προκαλέσει έκρηξη. Ως παράδειγμα βάζω τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων. Για φανταστείτε τι είχε να γίνει αν για να υπογράψεις άδεια οικοδομής αρκούσε να έχεις κάνει απλώς κατάλληλα μαθήματα στατικής στο πτυχίο σου και όχι να έχεις πτυχίο Δομικών Έργων: κοινωνική έκρηξη. Μη μιλήσω αν, όπως West Virginia (τουλάχιστον σύμφωνα με όσα μου είπαν Αμερικανίδες συμφοιτήτριες) δεν χρειάζονταν υπογραφή μηχανικού για να φτιάξεις το δικό σου σπίτι. Το εξατομικευμένο πτυχίο δεν πρέπει να είναι ένας μπαμπούλας της αριστεράς, οφείλει να είναι ένα ιδανικό των σπουδών. Τα δικαιώματα οφείλουν να δίδονται με βάση την γνώση και όχι με βάση την ταμπέλα του πτυχίου. Είμαι πρόθυμος να αρνηθώ το δικαίωμα να δίνω φυτοφάρμακα καθότι δεν έχω πάρει κανένα μάθημα φυτοφαρμακολογίας, θα μου άρεσε όμως να μπορούσα να σχεδιάσω συλλογικά αρδευτικά δίκτυα διότι έχω κανει τέτοιο μάθημα. Οι αντιδρώντες στο άνοιγμα των αγορών αδυνατούν να κατανοήσουν ότι με χαμηλότερο κόστος μπορούμε να προσελκύσουμε μεγαλύτερο μέρος του παγκοσμίου καταμερισμού εργασίας.

Ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα της Ελληνικής αγοράς είναι ότι οι παίχτες παίζουνε κυρίως (αν όχι μόνο) για την εσωτερική αγορά και αγνοούν το εξωτερικό. Οταν φτιάχνεις ένα προϊόν δεν πρέπει να επιδιώκεις να το πουλήσεις στον γείτονα για πενταροδεκάρες, προσπάθησε να το στείλεις στην πλούσιο ξένο καταναλωτή στην τιμή του. Ο συνεταιρισμός της Κριτσάς στο Λασίθι πουλάει το ελαιόλαδο του στο Harrod's σε τιμές εξωφρενικες. Αποτέλεσμα είναι ότι δίνει στους παραγωγούς του την διπλάσια τιμή απ'ότι η ΕΑΣ Νεαπόλεως στην οποία υπάγεται. Είναι γνωστή η αντιπάθεια των Ελλήνων στον συναιτερισμό, έχουμε έναν αίσχιστο ατομικισμό τον οποίο στο τέλος των πληρώνουμε όλοι. Εάν όμως δρούσαμε συλλογικά όλοι θα οφελούμασταν.

Μία από τις προτάσεις που πετάχτηκαν στις εφημερίδες ήταν η δημιουργία ελληνικών μεγάλων επιχειρήσεων. Επιθυμούμαι όντως την δημιουργία μεγαθηρίων και την ακραία κοινωνικη πόλωση που αυτή συνεπάγεται; Θέλουμε όντως διεθύνοντες συμβούλους με μισθούς 400 φορές αυτόν του μέσου εργαζομένου στην επιχείρηση; Εκτός αν φτιάξουμε ένα πολύ ολοκληρωμένο δίκτυ κοινωνικής προστασίας αμφιβάλλω. Η κοινωνική έκρηξη είναι βέβαιη.

Ο τουρισμός έχει αποδειχθεί ο στυλοβάτης της ελληνικής οικονομίας. Η αρπακολλιτζίδικη κατάσταση, η ανομία και η προχειρότητα που διακρίνουν σε αρκετα σημεία τον κλάδο είχαν ως αποτέλεσμα την διάχυση των οφελειμάτων του πέραν από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις που συνήθως τα καρπόνωνται στο εξωτερικό. Ωστόσο ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος παγκοσμίως. Ο δημοκρατικός έλεγχος που έχει επιβληθεί (σχετικά) στον κλάδο μπορεί να είναι αρεστός στις τοπικές κοινωνίες αλλά σε πολλές περιπτώσεις αγνοούνται τα απίστευτα κίνητρα που δίνονται στο εξωτερικό για την προσέλκυση επενδύσεων, όχι μόνο στον τουριστικό κλάδο. Αν κανείς θέλει να επενδύσει κάπου οι τοπικές αρχές θα απαλοτριώσουν (και μάλιστα σε πολές περιπτώσεις με άδικο τρόπο) όποιο κομμάτι γης επιθυμήσει, θα του δώσουν άδεια για ότι θέλει αυτομάτως και θα επιδοτήσουν και το κόστος του. Ας τα συγκρίνουμε αυτά με το τι έχει γίνει στην ΠΟΤΑ Μεσσηνίας ή την Μονή Τοπλού. Στην χώρα μας μία οργανωμένη και αποφασισμένη μειοψηφία μπορεί να μπλοκάρει μία υπόθεση όσο θέλει. Μη μιλήσω για διευθαρμενους ή κακόβουλους δημόσιους λειτουργούς.

Τέλος η ελληνικη οικονομία έχει όλα τα εχέγγυα για να δημιουργήσει τεχνολογικό κλάδο. Ο αριθμός πτυχιούχων είναι απλά τεράστιος και με μικρούς σχετικά μισθούς, η αγορά είναι ανοιχτή προς εξαγωγές, η τεχνογνωσία υπάρχει. Ωστόσο η Ελληνική κοινωνια χαρακτηρίζεται απο τεχνοφοβία και αντίδραση προς την αλλαγή, σπάνια κεφάλαιο επενδύεται στην τεχνολογία διότι λόγω των υψηλών αποδόσεων σε συμβατικότερες επενδύσεις υπάρχει έλλειμα επενδυτικού κεφαλαίου ενώ το Ελληνικό Δημόσιο αποδεδειγμένα δεν βοηθάει. Ο μισθός του πτυχιούχου μπορεί πλέον να είναι σε παρόμοιο επίπεδο με αυτό του ανειδίκευτου εργάτη (αν όχι χαμηλέτερος σε αρκετές περιπτώσεις) αλλά συνεχίζει να είναι υψηλότερος απ'ότι στην Ινδία ή την Ανατολική Ευρώπη, με αποτέλεσμα να μην προσελκύονται τέτοιες επενδύσεις. Όταν λόγω των Leopard η KMW επένδυσε στη δημιουργία παραγωγικης βάσης στην Ελλάδα ανακάλυψε ότι μπορεί να έχει με ελληνικούς μισθούς γερμανική ποιότητα, με αποτέλεσμα να μεταφέρει τμήμα προγραμμάτων του Γερμανικού Στρατού σε Ελληνικό έδαφος. Δεν είναι το μόνο παράδειγμα αν και δυστυχώς αυτά σπανίζουν. Μπορούμε ως χώρα τόσο να γίνουμε υπεργολάβος υψηλής τεχνολογίας όσο και δημιουργός της. Ωστόσο δεν υπάρχει στην κοινωνία τάση να αγκαλιάσει το καινούργιο και αυτό πρέπει να αλλάξει.

Για να τελειώσω με ένα καλό νέο η τιμή του βαμβακιού βρίσκεται σε ιστορικό ρεκόρ. Όσο ανακάμπτει η παγκόσμια οικονομία οι τιμές των αγροτικών προϊόντων θα αρχίσουν την ανιούσα. Αν και δεν είναι είναι πιθανόν να αντιστρέψει την αστυφιλία που μαστίζει την Ελληνική επαρχία, η άνοδος του αγροτικού εισοδήματος θα διαχυθεί στην Ελληνική οικονομία και θα διευκολύνει την ανακαμψή της. Ας δούμε και πως ο αστικός τομέας θα ανακάμψει