San Antonio Texas

Η παρουσίαση που πρότεινα για το συνέδριο της Agronomy Society of America έγινε δεκτή! Η πλειοψηφία των (προφορικών) παρουσιάσεων δεν γίνεται πλέον δεκτή στα συνέδριά της, λόγω όγκου προσφορών προτιμούν πόστερ. Τα κατάφερα όμως και έτσι θα κάνω προφορική παρουσίαση. Η δυσκολία έγγειται στο ότι πρέπει να κάνω και την έρευνα. Η προηγούμενη σύνοψη κατατέθηκε ενώ είχα βγάλει κάποιο συμπέρασμα με βάση pixel, μετά απο πιο ενδελεχή έρευνα πλέον έχω αναθεωρήσει την ορθότητα κάποιων συμπερασμάτων και είμαι σε φάση όπου προσπαθώ να ποσοτικοποιήσω τα επόμενα. Ακόμα καλύτερα θα ήταν αν η ASA εξέδιδε τα πρακτικά αλλά με εξαίρεση τις συνόψεις, δεν το κάνει. Πρέπει να βρω κάποιο περιοδικό να δημοσιεύσω χώρια η λεπτομέρεια ότι δεν έχω ακόμη συντάξει άρθρο, ενδεχομένως να το κάνω αφού ετοιμάσω παρουσίαση. Ο καθηγητής πιστεύει ότι το θέμα είναι ικανό να συγκλονίσει τον εδαφολογικό κόσμο και να είναι το άρθρο στα κορυφαία της χρονιάς. Εγώ ευχαριστημένος θα είμαι αν απλά έχω δημοσίευση.

Κατά τα άλλα ετοιμάζομαι για την Ουάσιγκτον και την αδερφή μου. Έχω κάνει καθαριότητα σπίτι, προσπαθώ να μαζέψω την αναγνωστική μου ύλη, γενικότερες ετοιμασίες. Θα μπορούσα να πω ότι η έρευνα προχώρησε σήμερα παραδόξως πολύ και ότι έχω πλέον αρκετή δουλειά εως ότου φύγω για να βρω την αδερφή μου, ίσως και για τον Ιούλιο. Η φάση του διαβάζω βιβλιογραφία διότι δεν έχω αρκετά να ερευνήσω μάλλον ανήκει στο παρελθόν

Που πήγαν τα λεφτα

Το θέμα της σημερινής ανάρτησης δεν είναι τα δικά μου οικονομικά. Δόξα τω θεώ καλά πάω, κάθε μήνα έχω απόθεμα και έτσι μπορώ να είμαι large με τις διακοπές μου, όπως που θα κάνω σύντομα με την αδερφή μου. Το θέμα είναι που πήγαν τα χρήματα που διόγκωσαν το δημόσιο χρέος. Αυτό είναι το ερώτημα των διαδηλωτών, ο Πάγκαλος έδωσε απάντηση αλλά δεν άρεσε και δεν περιελάμβανε όλη την αλήθεια και είναι βέβαιο ότι αν δεν σταυρωθεί κάποιος για το δημόσιο χρέος ο λαός δεν πρόκειται να ηρεμήσει. Η υπόθεση των TOR-M1 και η υπόθεση Τσοχαντζόπουλου όμως δείχνουν ότι η άρχουσα τάξη ελάχιστη διάθεση έχει για αυτοκάθαρση, ακόμα και όταν απειλείται πολιτικά...

Η Ελλάδα έχει χρεωκοπήσει είτε 3 είτε 5 φορές στην ιστορία της, ανάλογα με το τι θεωρεί κανείς χρεωκοπία. Τις περισσότερες φορές ήταν συνδεδεμένη με έναν πόλεμο, είτε προηγήθηκε (1825, 1922) είτε ακολούθησε (1893, 1932). Η 2η χρεωκοπία επίσης ήταν συνδεδεμένη με τον Κριμαϊκό, απλά η Ελλάδα δεν συμμετείχε σε αυτόν. Περισσότερες ομοιώτητες με τη σημερινή κατάσταση έχει η χρεωκοπία του Χαριλάου Τρικούπη, τα αίτια του δανειακού βάρους ήταν κρατικές δαπάνες συνδεδεμένες με αναπτυξιακά και στρατιωτικά έργα. Βέβαια τα χρήματα σήμερα δεν πήγαν τόσο σε αναπτυξιακές όσο σε καταναλωτικές δαπάνες, βίλες στα Βόρεια και Νότια Προάστεια, Μερσεντές και καταθέσεις στο εξωτερικό. Οι αυτοκινητόδρομοι έγιναν περισσότερο με κοινοτικά κεφάλαια παρά εθνικά.

Από τη δικτατορία η Ελλάδα βγήκε με χαμηλό χρέος αλλά σε οικονομική ανισορροπία λόγω της κρίσης του πετρελαίου. Η οικονομική πολιτική των συνταγματαρχών, πλήρης συμμόρφωση στις απαιτήσεις του κεφαλαίου με σκοπό την προσέλκυση του έφερε ξένες επενδύσεις αλλά λόγω των εγκλημάτων της Χούντας (βασανιστήρια, εξορίες, προδοσία της Κύπρου) σε συνδιασμό με τη διαχυση της εξουσίας προς τα κάτω επί δημοκρατίας (= κάθε δήμαρχος θέλει την μίζα του) ήταν αδύνατον να ακολουθηθεί από την Ελληνική Δημοκρατία. Αντίθετα όλες οι χώρες που ακολούθησαν το νεοφιλελεύθερο μόντελο την υιοθέτησαν ως ευαγγέλιο με αποτέλεσμα να αποθρασυνθεί το κεφάλαιο: όταν έχεις συνηθίσει να σου δίνουν γη και ύδωρ, το απαιτείς παντού. Σε μία δημοκρατία όμως δεν μπορείς να απαιτεις την απομάκρυνση χιλιάδων κατοίκων από μία παραλία και την δωρεάν παραχώρηση σε εσένα ως προαπαιτούμενο για την κατασκευή ενός ξενοδοχείου, το οποίο πιθανόν να είναι και all inclusive.

Η άλλη κληρονομιά της χούντας ήταν οι προβληματικές. Η άνοδος του εργατικού κόστους λόγω βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου λόγω της επιτυχημένης πολιτικής οικονομικής ανάπτυξης είχε ως αποτέλεσμα να μετατραπουν πολλές επιχειρήσεις που βασίζονταν στο χαμηλό κόστος από κερδοφόρες σε ελλειματικές. Η έλλειψη καινοτομίας (είναι γνωστή η αντιπάθεια των Ελλήνων για την πραγματική αλλαγή) σε συνδιασμό με την ανάδυση νέων βιομηχανικών κρατών μετέτρεψε τις εταιρίες σε προβληματικές. Πραγματική αναδιάρθρωση, είτε της παραγωγικής διαδικασίας είτε του προσανατολισμού των αγορών δεν συνέβει, η κυβέρνηση δεν τολμούσε να επιτρέψει το κλείσιμο τους αφού απασχολούσαν χιλιάδες ψηφοφόρους και οι τράπεζες αναγκάστηκαν να τις χρηματοδοτούν και, στην καλύτερη των περιπτώσεων, να κεφαλαιοποιούν το χρέος. Εν συνεχεία ανέβηκε το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και ο λαός στην εξουσία...

Είναι αδιαμφισβήτητο, 1981 το δημόσιο χρέος ήταν το 15% του ΑΕΠ, το 1989 ήταν 90% του ΑΕΠ. Εν συνεχεία ανέβηκε ένα 10% επί Μητσοτάκη οφειλόμενο κυρίως στα δάνεια που εντόπισε ο μακαρίτης ο Βρανόπουλος στα υπόγεια της Εθνικής από τη δεκαετία του 50 που ως τότε δεν υπολογίζονταν και έκτοτε ανέβαινε όσο περίπου το ΑΕΠ εώς την αρχή της κρίσης. Το θαύμα της ΟΝΕ οφείλονταν μάλλον σε δημιουργική λογιστική παρά στον (πραγματικό) πόνο του Ελληνικού λαού την εποχή Σημίτη.

Τι προκάλεσε την διόγκωση του χρέους μετά το 1993 είναι αρκετά γνωστό, οι δημόσιες επιχειρήσεις/υπηρεσίες έδιναν χρήματα στην εκάστοτε εκλογική τους πελατεία είτε υπό τη μορφή απασχόλησης είτε υπό τη μορφή υπερτιμολογημένων ή και εντελώς αχρήστων υπηρεσιών. Οι μεγαλύτερες προμήθειες ήταν οι αμυντικές οι οποίες κάθε άλλο παρά άχρηστες ήταν, απλά πήγαν όχι κατ'ανάγκην προς το καλύτερο υλικό αλλά προς αυτό που έδινε την καλύτερη μίζα. Όταν ανέβηκε ο Καραμανλής ανέβηκε στην εξουσία δήλωσε πως θα πιάσει τα τρωκτικά που φάγανε τα λεφτά. Ο Ζορμπάς έπιασε την υπόθεση των TOR M1 και μέσα σε 1 μήνα βρήκε τον μίτο της μίζας. Η υπόθεση όμως θάφτηκε, θεός φυλάξει μην πιάσουνε κάποιον πολιτικό ή υπηρεσιακό παράγοντα ένοχο. Χειρότερή τώρα είναι η υπόθεση Τσοχατζόπουλου: ό μονος λόγος που πιάστηκε η υπόθεση είναι ότι οι Γερμανοί έδωσαν στοιχεία από την Ferrostal. Ο Τσοχατζόπουλος παραπεμφθηκε για εγκλήματα έχουν παραγραφεί. Αν ήθελαν να πιάσουν κάποιον θα παρέπεμπαν για εγκλήματα που δεν έχουν παραγραφεί. Ο Άκης απλά μπορεί να δικαστεί για ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και η ποινή θα είναι κάποιο πρόστιμο, αν καταδικαστεί.

Γυρνόντας όμως στο αρχικό ερώτημα, τι ήταν αυτό που προκάλεσε την εκτόξευση του δημοσίου χρέους; Ήταν απλά οι Κευνσιανές πολιτικές ενεργής ανάπτυξης που προκάλεσαν την εκτόξευση του ελλείματος χωρίς να βγάλουν την χώρα από την ύφεση (διότι συνοδεύτικαν με μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς που έριξαν τις εξαγωγικές εταιρείες στην άκρη του γκρεμμού); Ήταν μήπως οι υψηλές αυξήσεις στις ΔΕΚΟ που τις μετέτρεψαν σε ελλειματικές; Ή ήταν απλά η κρατικοποίηση των προβληματικών που μετέτρεψε το ιδιωτικό χρέος σε δημόσιο; Με τη λογική του Παπανδρέου της δεκαετίας του 80 δεν θέλαμε τόσο να επιβιώσουν οι εταιρείες όσο να οικοδομήσουμε τον σοσιαλισμό. Θέλαμε τις επιχειρήσεις κερδοφόρες αρκεί να μην το πληρώναν οι εργαζόμενοι. Ότι σε αρκετές περιπτώσεις ο μόνος τρόπος να επιβιώσει μια επιχείρηση είναι να απολύσει εργαζομένους ή να μετατρέψει επί τω χείρω τις εργασιακές σχέσεις. Οι εργαζόμενοι που παραμένουν θα έχουν μισθό για αρκετά χρόνια, όχι για μερικούς μήνες ως την κατάρρευση.

Σίγουρα, μαζί φάγαμε τα λεφτά, προσλαμβάνοντας υπεράριθμους στο Δημόσιο. Η ΔΕΗ την εποχή της μετοχοποίησης είχε 35.000 υπαλλήλους, εκ των οποίων οι 10.000 υπεράριθμοι κυριε Φωτόπουλε. Ναι, πολλά λεφτά πήγαν για να γίνουν βίλες ανά την Ελλάδα. Αλλά το σημείο καμπής ήταν η άτυπη διάσωση των τραπεζών μέσω της κρατικοποίησης των προβληματικών. Εαν τις είχαμε εκκαθαρίσει τότε, δεν θα πληρώναμε τώρα το χρέος και πιθανόν να έβρισκε ο κόσμος δουλειά εκτός δημοσίου. Προσπάθησε όμως ποτέ σοβαρά καμία Ελληνική κυβέρνηση να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας;

Ο νεκρος σκίουρος

Σημερα στο πεζοδρόμιο εξω από το McBryde ήταν ένας νεκρός σκίουρος. Κανένας δεν φάνηκε να ασχολείται μαζί του. Μυρμήγκια μάλλον τον αποικοδομούσαν ενώ αργά το απόγευμα κάποις πρέπει να τον ανέστρεψε. Το γεγονός ότι τόση ώρα έμεινε στο πεζοδρόμιο χωρίς κανένας να ασχοληθεί μαζί του δείχνει το πόσο άδειο είναι το πανεπιστήμιο και πόσο βαρετή είναι η κατάσταση εδώ. Κατά τα άλλα ορισμένοι (Αμερικάνοι) συμφοιτητές μου βρίσκουν την πόλη πολύ ζωντανη...

Η οικογένεια μου ας είναι καλά, καθάρισε για μένα. Η αδερφή μου θα με επισκευφθεί και θα προσγειωθεί μάλιστα Ουάσιγκτον. Θα περάσουμε εκεί το τριήμερο της 4ης Ιουλίου βλεποντας τα αξιοθέατα. Βέβαια το κακό είναι ότι είμαστε ήδη στο ημερολογιακό μέσον του καλοκαιρινού διαλλείματος αλλά κάλιο αργά παρά ποτέ. Εχω ήδη αρχίσει να συλλέγω πληροφορίες, θα προσπαθήσω να εκμεταλλευτώ το κοινωνικό μου δίκτυο στον μέγιστο βαθμό για να καταφέρω να έχω το δυνατόν πιο ευχάριστο ταξίδι αλλά το δίκτυο που έχω στη Βόρεια Βιρτζίνια είναι πολύ αραιό. Σχέδια δεν έχω συγκεκριμενοποιήσει αλλά μαζεύω πληροφορίες. Εν συνεχεία θα φέρω την αδερφή μου στο κατσικοχώρι να δει την κατάσταση που είμαι. Η αλληλεγγύη πάντα βασίζονταν και σε επιτόπια αυτοψία. Εν συνεχεία έπεται και field trip στα χωράφια, New River Valley Fair, υποχρεωτικές διακοπές πάλι στην οικογένεια, pedology field trip και εν τέλει το νέο εξάμηνο. Ελπίζω οι προηγούμενες δύο εβδομάδες να αποδειχθούν το χαμηλό της χρονιάς, όχι δείγμα του τι θα ακολουθήσει.

Τα σημερινά συμβάντα

Σήμερα συμπυκνώθηκε πολύ ιστορία σε μία ημέρα. Δεν ξέρω αν θα μείνει ιστορική αλλά σίγουρα προκάλεσε αναταραχές. Και στην εδώ ζωή μου είχα εξελίξεις αλλά φυσικά δεν συγκρίνονται με αυτά που συνέβησαν Ελλάδα. Κατ'αρχήν τελείωσα με ένα νομικό έντυπο που επί αρκετές ημέρες με ταλαιπώρησε ενώ πληροφορήθηκα ότι ο υπολογιστής μου επιδιορθώθηκε και θα μου τον στείλουν. Κάποιες δουλειές που με βασάνιζαν τελείωσαν

Τα επεισόδεια στην Ελλάδα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν πρωτοφανή, μόνο που δεν ήταν. Ο πατέρας μου τα παρομοίωσε με τα Ιουλιανά. Μία μερίδα της Αριστεράς καπέλωσε τη λαϊκή δυσαρέσκεια για δικούς της σκοπούς με τελικό αποτέλεσμα όμως μάλλον το ανάποδο. Το 1964 η δυσαρέσκεια για το ανακτορικό πραξικόπημα δεν έφερε την αριστερά στην εξουσία αλλά την δικτατορία των συνταγματαρχών. Όπως ο νέος νόμος πλαίσιο για την ανώτατη εκπαίδευση έφερε την περιθωριοποίηση του ΕΑΑΚ και λοιπών παρομοίων δυνάμεων εξού και πολύ άγρια καταπολεμήθηκε από αυτούς μέσω κλοπής καλπών, έτσι και η ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου φέρνει ιδεολογική περιθωριοποίηση της αριστεράς. Πώς θα είναι πλέον δυνατόν να απαιτείς να ξοδεύσει για σένα επιδόματα όταν πλέον πρέπει να δικαιολογήσεις από πού θα έρθουν τα χρήματα (και όχι απλά από δάνεια); Η λαϊκή δυσαρέσκεια είναι υπαρκτή, οι Αγανακτησμένοι είναι απόδειξή τους. Ωστόσο ποτέ αυτοί δεν έφεραν μπαχαλάκηδες στην εκδήλωσή τους. Τους έφεραν τα συνδικάτα...

Στην μαρξιστική αριστερά περιμένουν την λαϊκή επανάσταση όπως την Δευτέρα Παρουσία. Στην παλαβή αριστερά οι μέθοδοι τους θυμίζουν τη χρηματοδότηση των Σιωνιστών από τους χριστιανούς Ευαγγελιστές με σκοπό να έρθει η Δευτέρα Παρουσία, πώς είναι δυνατόν να έλθει αν δεν υπάρχει κράτος του Ισραήλ; Κλασσικό πρόβλημα των Προτεσταντών, υπερβολικά κυριολεκτική ερμηνεία του Ευαγγελίου. Η παλαβή αριστερά θέλει η Ελλάδα να χρεωκοπήσει. Θέλει τον κόσμο στον δρόμο να ανατρέψει το καθεστώς και να φέρει τον σοσιαλισμό. Πως όμως θα κάνει ο λαός κάτι τέτοιο όταν ο σοσιαλισμός έφερε την Ελλάδα σε αυτά τα χάλια; Πιθανότερος είναι ένας φασισμός παρά ένας σοσιαλισμός να προκύψει από επανάσταση...

Διαβαζω, διαβάζεις, διαβάζει

Μετά από μία αρκετά ενδιαφέρουσα συζήτηση με τον καθηγητή μου ο οποίος απεφάσισε να με προμηθεύσει με τα δεδομένα που επιθυμούσα, επέστρεψα στην ανάγνωση βιβλιογραφίας. Ενδιαφέροντα τα άρθρα που μου βρήκε τότε αλλά βέβαια το ζήτημα είναι ότι φυσικά είναι πεπερασμένα ως προς το περιεχόμενο. Για νιοστή φορα διάβασα κάποιον οικολόγος συγγραφέας λέει πόσο πεπερασμένη είναι η δυνατότητα να αυξηθεί η απόδοση ανά στρέμμα των ποικιλιών των Φυτών Μεγάλης Καλλιέργειας (ΦΜΚ). Ναι κύριε οικολόγε μου, η απόδοση ρυζιού στην Ανατολική Ασία δεν έχει αλλάξει εδω και 50 χρόνια, έχει δίκιο. Ωστόσο μπορείς να παράγεις περισσότερες θερμίδες ανά στρέμμα εάν καλλιεργήσεις οπωροκηπευτικά. Για όνομα, ψωμί με ρύζι τρως σπίτι σου; Δεν έχετε σαλάτες; Στο τέλος δεν θα φας κάνα φρούτο; Μάλλον γλυκά τρως εξού και το μυαλό σου έχει πήξει από τα σιρόπια...

Είμαι πολύ ευχαριστημένος που κατάφερα το Σαββατοκύριακο και σκούπισα το χαλί μου. Όταν τα περιοδικά το κάλυπταν, δεν μπορούσα να το κάνω. Επίσης ο υπολογιστής έφτασε για συντήρηση στο Τέξας. Να δούμε τι θα γίνει. Βέβαια ξαναγέμισα το χαλί μου με βιβλία, είμαστε στην φάση όπου οι καθηγητές αδειάζουν τα γραφεία τους, μοιράζοντας τα στους περαστικούς και μάζεψα αρκετά. Να δούμε πότε θα τα διαβάσω (και αν). Μέσα σε όλα έχω και την μετακόμιση να κάνω.

Η αφθαρσία της ύλης είναι μία βασική αρχή της φυσικής αλλά άλλη βασική αρχή είναι και η εντροπία. Τα ρούχα φθείρονται και αναγκάζομαι να τα αντικαταστήσω. Χειρότερο όλων βρίσκω τον εαυτό μου να ψωνίζω επώνυμα ρουχα. Γιακ. Όσο πιο πολύ απέχω τόσο λιγότερο Πειραιώτης γίνομαι.

Αύριο μεθαύριο έχει παρουσιάσεις και σεμινάρια να παρακολουθήσω (και σκοπεύω να τα παρακολουθήσω). Πάει και αυτή η εβδομάδα...

Ο μακρυς δρομος για την ανακαμψη

Αισίως φτάσαμε στο 1/3 των θερινών "διακοπών". Εχει περάσει ένας μήνας από το τέλος των μαθημάτων, έχω άλλους δυο για την αρχή των επομένων μαθημάτων. Και η λέξη μπαίνει σε εισαγωγικά διότι συνειδητοποιήσα σήμερα ότι λόγω της απροθυμίας κάποιων συμφοιτητών μου που θεωρούν την παρέα μου ανάξια για συνοδεία σε διακοπές και της αδυναμίας άλλων λόγω υπερβολικού φόρτου (δυστυχώς οι διακοπές κάποιων καθηγητών πληρώνονται ως αδυναμία διακοπών των φοιτητών) δεν πρόκειται να έχω διακοπές φέτος. Κάποιοι οι οποίοι με θεωρούν ανάξιο της παρέας τους προτείνουν να πάω μόνος μου, με άλλα λόγια να περιφέρομαι σε ξένη πόλη σαν την άδικη κατάρα. Παρ'όλ'αυτά μόνοι τους πάνε οι ίδιοι διακοπές, πέρνουν άλλους για παρέα εκτός από εμένα παρά τις συνεχείς μου προσφιρές, τους ειμαι bon pour l'Orient ή μάλλον bon pour NRV αλλά όχι bon pour la France. Από ένα σημείο και μετά, όπως έχει επανειλλημένα ανακαλύψει, οι μόνοι στους οποίους μπορείς να στηρίζεσαι είναι η οικογένια και πάλι όχι όλοι. Blood is thicker than water που λένε και οι Αγγλοσάξωνες και το δίκτυο των Καμπαξήδων στήθηκε με βάση πολύ αίμα που χύσαμε στη Μικρά Ασία λόγω της Ελληνικής μας συνείδησης και της άμυνας στον άγριο ρατσισμό που υποστείκαμε στην Ελλάδα λόγω της Τουρκοφωνίας μας. Η Ελληνικότητα δεν προσδιορίζεται από την γλώσσα (τουλάχιστον στην Μικρα Ασία) αλλά περισσότερο από το φρόνημα και από το θρήσκευμα. Η πιεστική πολιτική βίαιου γλωσσικού εξελληνισμού στην Μακεδονία είναι αυτή που προκάλεσε τον ψευδομακεδονικό πρόβλημα με την Γκρουέφσκι, λίγη υπομονή και λιγότερη καταπίεση θα το είχε εξαφανίσει εν τη γενέση του. Αν ήταν και πιο κοντά η Florida ώστε να μπορώ να πάω για Σαββατοκύριακο και όχι ολόκληρο ολοήμερο (ή και πολυήμερο) ταξίδι τον Ιούλιο...

Η οικονομική ανάκαμψη θα προέλθει όταν οι προσλήψεις υπερβούν τις απολύσεις, η ανεργία μειωθεί και το δημοσιονομικό έλλειμα μεταβληθεί σε πλεόνασμα. Το τρίτο ιδίως δεν είναι καθόλου βέβαιο: Όταν το 2004 λόγω δημιουργικής λογιστικής φαίνονταν ότι θα είχε πλεόνασμα το κράτος οι παπαγάλοι της αριστεράς στο πανεπιστήμιο έλεγαν πως έπρεπε να το ξοδεύσουμε. Ο ρεπουμπλικάνος Άιζενχάουερ κράτησε τους συντελεστές φορολογίας ψηλά με σκοπό να αποπληρώσει το πολεμικό χρέος, κανένας όμως έλληνας πολιτικός δεν έχει ποτέ επιδείξει μία τέτοια ωριμότητα. Και ο Βενιζέλος ακόμη χρηματοδότησε το χρέος τυπώνοντας πληθωριστικές δραχμές. Για τον Ανδρέα Παπανδρέου ας μην μιλήσω. Επί κυβέρνησεώς του ικανοποιούσε τα "λαϊκά" αιτήματα της πελατείας του έχοντας ετήσιο έλειμμά άνω του 15%, σε συνδιασμό με τη πολιτική "εκδημοκρατισμού" του δημοσίου που έκανε άρχοντες ότι πιο αχρείο υπάρχει στο δημόσιο, τους συνδικαλιστές, κατέστρεψε το συγκριτικό οικονομικό πλεονέκτημα της Ελλάδος. Αλλά και αν έστω ήταν κάτι τέτοιο ανεκτό την εποχή των κλειστών οικονομιών, είμαστε σε μία εποχή όπου από την μία υπήρχε πολύ και ευκίνητο κεφάλαιο και από την άλλη αν δεν το καλόπιανες με εξευτελιστικούς όρους δεν σου έρχονταν επενδύσεις. Η Αίγυπτος του Μουμπάρακ ήταν πολύ πρόθυμη να διώξει τους Βεδουίνους από τις πατρογονικές τους παραλίες όπου ψάρευαν για βιοποριστικούς λόγους, να τις δημεύσει χωρίς αποζημίωση και να τις δώσει δωρεάν στους διεθνείς ξενοδοχειακούς ομίλους για να φτιάξει το θέρετρο του Σαρμ Ελ Σέιχ αλλά και της Χουργκάντα. Είναι δεδομένο ότι θα μιλήσουν για ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας ιδίως αυτοί που για ιδεολογικούς ή ιδιοτελείς λόγους είναι κατά του ιδιωτικού τομέα. Χωρίς ξεπούλημα δεν πρόκειται να δούμε επένδυση, όταν οι άλλοι δίνουν Γη και Υδωρ για επενδύσεις, πως μπορούμε να ελπίζουμε σε αξιοπρέπεια;

Υπάρχουν κάποιοι λίγοι κλάδοι που έχουν ακόμη συγκριτικό πλεονέκτημα (όπως η τσιμεντοβιομηχανία) και η εκμετάλευση κάποιων ορυκτών πόρων είναι και αυτή ικανή να προσφέρει απασχόληση. Και στις δυο περιπτώσεις όμως εν Ελλάδι μερικοί παλαβοι οικολόγοι και κάποιοι που θέλουν να ψωφίσει η αγελάδα του γείτονα, χρησιμοποιούν πραγματικούς οικολογικούς κινδύνους για να ακυρώσουν επενδύσεις. Το πραγματικό πλεονέκτημα της Ελλάδος έγκεται στα προϊόντα που διαλαλλούν Ελληνικότητα. Δεν απασχολεί τον παγκόσμιο καταναλωτή αν το (ανδρικό) σώβρακο που φοράει είναι Made in Greece ή Made in China ή Made in Haiti. Ενδιαφέρεται όμως αν η φέτα που τρώει είναι αυθεντική Ελληνική ή Δανέζικη μαϊμού από αγελαδινό γάλα αποχρωματισμένο με χλωροφύλλη (το αγελαδινό γάλα δεν είναι λευκό αλλά υποκίτρινο λόγω καροτινίων, εξού και το αγελαδινό τυρί είναι κίτρινο).

Ο τοπικός καταναλωτής στο Blacksburg έχει μεγάλη δυσκολία να εντοπίσει τέτοια φέτα. Στα κανονικά σουπερ μάρκετ υπάρχει διαθέσιμη στο τμήμα Delicatessen αμερικάνικη από αποχρωματισμένο αγελαδινό γάλα, Γαλλική από κατσικίσιο τυρί αλλά όχι Ελληνική. Αυθεντική φέτα μπορείς να εντοπίσεις μόνο σε ειδικά καταστήματα τα οποία μάλιστα ανοίκουν σε Έλληνες. Στην Ουάσιγκτον τουλάχιστον πουλούσε ελληνική φέτα αλλά όχι κάποια γνωστή μάρκα. Στο Trader Joe's στη Charlotte (στην Ουάσιγκτον δεν πήγα σε αυτό το κατάστημα, αλλά και πάλι πόσο καιρό έχω κάτσει Ουάσιγκτον;) είχε φέτα ιδιωτικής ετικέτας ελληνική η οποία μάλιστα είναι παραγωγής Δωδώνη. Εκεί έγκεται και το κατεξοχήν διαρθρωτικό πρόβλημα των ελληνικών εξαγωγών: ότι καταφέρνουμε να βγάλουμε στις ακριβές αγορές είναι είτε σε πολύ τοπικά/εθνικά δίκτυα είτε στην καλυτερη περίπτωση μεταμφιεσμένο σε ανώνυμο. Η ΦΑΓΕ έχει καταφέρει και δημιουργήσει σοβαρό τοπικό δίκτυο διανομής στο γιαούρτι της (το οποίο είναι Made in USA, έχει στις ΗΠΑ εργοστάσιο). Γιατί δεν το χρησιμοποιεί να πουλήσει την φέτα της; Στην Πορτογαλία το Pingu Doce πουλούσε στη Benfica τουλάχιστον (και η Benfica είναι εργατική συνοικία) φέτα ΜΕΒΓΑΛ. Ελληνική φέτα πουλούσε στο Delicatessen και όχι το κύριο σουπερ μάρκετ το El Corte Ingles. Στη Γαλλία δεν έβρισκα φέτα αυθεντική στα κύρια σουπερ μάρκετ. Είχε όμως ένα Γερμανικό hard discount αυθεντική φέτα ιδιωτικής ετικέτας το οποίο βρίσκονταν στο κέντρο του Βορειαφρικανού γκέτο του Montpellier. Όταν ένα τόσο επώνυμο ελληνικό προϊόν έχει τόση δυσκολία να βρει θέση στο σούπερ μάρκετ ενώ τα αντίγραφά βρίσκουν θέση, ηλίου φαϊνότερο τι σόι πρόκληση έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Θα μπορούσαμε να στήσουμε μηχανισμό προώθησης των Ελληνικών προϊοντων παγκοσμίος. Πως όμως γίνεται αυτό όταν ο Έλληνας καταναλωτής θέλει τη φέτα του χύμα εν αντιθέσει με τον ξένο; Που όμως θα βρούμε τους πόρους για μία τέτοια προώθηση όταν τους δεσμεύουμε για να κάνουμε προσλήψεις αργόσχολων ή να πληρώσουμε τους σολωμους και τα χαβιάρια των συνδικαλιστών των ΔΕΚΟ;

Η Ελλάδα έχει ισχυρό αναπτυξιακό δυναμικό. Τα κρασιά μας είναι προτώτυπα, όχι αντίγραφο κάποιου γαλλικού (αλλά όμως θέλουμε να πιούμε χύμα στην ταβέρνα). Το ελαιόλαδο μας είναι το καλύτερο ποιοτικά του κόσμου, αλλά το πουλάμε χύμα στους Ιταλούς που το τυποποιούνε και το πουλάνε ως Ιταλικό. Για το τυρί ήδη μίλησα. Πρέπει να υιοθετήσουμε Ανατολικοασιατική νοοτροπία: παράγουμε για τους πλούσιους εξωτερικούς καταναλωτές και όχι για την τοπική αγορά. Τουλάχιστον τα στοιχεία του ισοζυγίου πληρωμών μιλάνε για εξαγωγικό ρεκόρ φέτος, σε χρονιά με κακές τιμές οπωροκηπευτικών, αν και οι εξαγωγές παρά την πτώση των εισαγωγών είναι στο 40% της αξίας των εισαγωγών. Μήπως αυτό οφείλεται στη συμπίεση των εργατικών αντί της καλύτερης εμπορίας των προϊόντων μας; Αν είναι έτσι δεν έχουμε μεγάλη ελπίδα διατήρησης τους, ευτυχώς οι μισθοί μας είναι πολύ καλύτεροι απ'ότι στην Κίνα και όσο και να τους συμπιέσουμε δεν θα καταβαθρωθούν σε αυτά τα επίπεδα.

Η οικονομική κριση και η ανάκαμψη

Η χτεσινή ημέρα απεδείχθει λίγο πιο γεμάτη απ'ότι περίμενα. Ηθελα να δω όλη την πρώτη σαιζόν της σειράς της οποίας χτες ξεκίνησε η 2η σαιζόν και έτσι έβλεπα αυτή αντί να γράψω στο ιστολόγιο. Μέσα σε όλα μπήκαν και διάφορες εξωτερικές δουλειές στα πόδια μου, τύπου να στείλω τον υπολογιστή για επισκευή.

Η Ελληνική Οικονομία αναπτύχθηκε την μετεμφυλιακλη εποχή βασισμένη στο σταθερό οικονομικό κλίμα του συστήματος Bretton Woods, τα χαμηλά εργατικά εισοδήματα (αν μη τι άλλο ο κόσμος έφευγε Γερμανία διότι ούτε με το χαμηλό ελληνικό ημερομίσθιο δεν έβρισκε δουλειά) και την κατά το δυνατόν πλήρη αξιοποίηση του παραγωγικού δυναμικού, κατά προτίμηση μέσω κρατικών επιχειρήσεων (ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ). Απο την δεκαετία του 60 μπήκε και ο τουρισμός στο μίγμα αν και η τουριστική μεταμόρφωση της Ελληνικής Οικονομίας επήλθε αρκετά αργά: οι γονείς μου περιγράφουν πως ο Πλατανίας (των Χανίων) στα τελή της δεκαετίας του 70 ήταν 3 ταβέρνες ουσιαστικά παρότι Πλατανιάς, Χερσόννησος και Άγιος Νικόλαος ήταν οι τρεις πρώτες τουριστικές περιοχές της Κρήτης ήδη από την εποχή του Ζορμπά. Το πρότυπο δεν διέφερε από τον υπόλοιπο Ευρωπαϊκό καπιταλιστικό Νότο, δόξα τον θεό ο Ελληνικός εμφύλιος και η χούντα των συνταγματαρχών δεν είχε την αγριότητα του Ισπανικού ή της χούντας του Φράνκο, χρειάστηκε η Ελλάδα να εμπλακεί σε μία δεκαπενταετία αποικιακών πολέμων όπως η Πορτογαλία ούτε ποτέ η Μαφία ενισχύθηκε από εξωτερικές δυνάμεις για να καταπολεμηθεί ο κομμουνισμός. Η κρίσιμη καμπή για τη Νότια Ευρώπη και την Ελλάδα ήταν η δεκαετία του 1980.

Στην Ιβηρική κατά την δεκαετία του 80 η δημοκρατία εδραιώθηκε και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα ανέβηκαν στην εξουσία. Το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε για την Ελλάδα με τη διαφορά ότι η Δημοκρατία ήρθε το 1974, ανεξαρτήτως του τι κακκάριζε ο Σημίτης/Λαλιώτης την εποχή του σκληρού ροκ. Ναι η εναλλαγή των κομμάτων είναι βασικό στοιχείο της δημοκρατίας, ναι αυτό συνέβει μόλις το 1981 για πρώτη φορά από το 1963 αν όχι το 1932 αλλά σε καμία περίπτωση η δεύτερη οκταετία Καραμανλή δεν είχε την άγρια καταστολή της 1ης οκταετίας. Οι τρεις χώρες ακολούθησαν αρκετά διαφορετικές επιλογές με σκοπό την σύγκλιση με τις άλλες οικονομίες της ΕΟΚ στην οποία και οι 3 εντάχθηκαν. Η Πορτογαλία επιδίωξε την κατασκευή υποδομής και εκμετάλλευση των χαμηλών εργατικών για τη βιομηχανική ανάπτυξη. Στο τέλος της δεκαετίας είχε γίνει (στα χαρτια, φοροδιαφυγή γαρ) πλουσιότερη από την Αλλάδα. Η Ισπανία προσπάθησε να καταστείλει τα περιφερειακά κινήματα προσφέροντας τοπική αυτονομία που προκάλεσε και τοπικές παραλαγές στην ανάπτυξη. Οι πολυ ισχυροί νόμοι κατά των απολύσεων διατηρήθηκαν, ο κόσμος συνέχισε να απαιτεί εργασία στο χωριό με αποτέλεσμα να μειωθεί μεν η ανεργία λόγω προσωρινής απασχόλησης αλλά να συνεχίσει να είναι η υψηλότερη της Ευρώπης. Η Ελλαδα μας επέλεξε την "προοδευτική" επίλυση της οικονομίας μέσω της πολιτικής, αύξησε τους ελάχιστους μισθούς 60% σε μία νύχτα με αποτέλεσμα εντός διετίας η ανεργία να τριπλασιαστεί, επέλεξε να "δημοκρατικοποιήσει" της δημόσιες επιχειρήσεις μέσω των συνδικάτων και μετέβαλλε την οικονομία από παραγωγική σε καταναλωτική. Αν δεν ήταν για τον αναπτυσσόμενο τουρισμό, την κοινή αγροτική πολιτική και γενικότερα την Κοινοτική αληλλεγύη θα έπρεπε να είχαν καταρρεύσει τα δημόσια οικονομικά πριν τελειώσει η δεκαετία.

Στο τέλος της δεκαετίας συνέβει ένα κοσμοϊστορικό γεγονός που έμελλε να αλλάξει τα δεδομένα για όλη την Νότια Ευρώπη: η κατάρρευση του κομμουνισμου. Αφήνοντας κατά μέρους το κατά πόσον ήταν κομμουνιστικά τα καθεστώτα αυτά (δεν ήταν) οι Νοτιοευρωπαϊκές οικονομίες είδαν να εξαφανίζεται ένα από τα κύρια συγκριτικά τους πλεονεκτήματα: το χαμηλό εργατικό κόστος. Μέσω των μάλλον επιτυχημένων οικονομικών πολιτικών τους βρέθηκαν να έχουν τους διπλάσιους μισθούς από τις οικονομίες σε μετάβαση (όπως ονομάστικαν σταδιακά οι πρώην κομμουνιστικές) σε συνδιασμό με χειρότερη γεωγραφική θέση και ένα εργατικό δυναμικό το οποίο δεν ήταν πιο μορφωμένο από το ανατολικοευρωπαϊκό. Το μόνο πραγματικό πλεονέκτημα που παρέμεινε ήταν το κλίμα με αποτέλεσμα ο μόνος ουσιαστικός τομέας που αναπτύχθηκε να ήταν ο τουριστικός. Τα παλαιά οργανωμένα κράτη της Ιβηρικής κατάφεραν να επεκτείνουν το ρεύμα και την δεύτερη κατοικία (άρα και τις οικοδομές), στη χώρα της μεγάλης κτηματικής κατάτμισης, του μικροϊδιοκτητικού μοντέλου και του ανοργάνωτου κράτους αυτό δεν κατέστη ιδιαίτερα εφικτό. 20+ χρόνια μετά την πτώση του τοίχους συνεχίζουν οι Ανατολικοευρωπαϊκές χώρες να είναι φτωχότερες απ'ότι πριν με εξαίρεση την Πολωνία όπου και πάλι η κατανομή του εισοδήματος είναι πιο άδικη, οι Νοτιοευρωπαϊκές χώρες κατόρθωσαν να αναπτυχθούν αλλα όχι να φτάσουν το επίπεδο της Βόρειας Ευρώπης (αν και η Ισπανία το αγγιξε) και όλες οι Ευρωπαϊκές χώρες πλέον να υποφέρουν από τον ανταγωνισμό της Ανατολικής Ασίας.

Η ελληνική κρίση χρέους είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής και πολιτικής επιλογής για το πρότυπο ανάπτυξης από τη δεκαετία του 80. Από τη στιγμή που έκλεισαν τα εργοστάσια που παρήγαγαν με βάση το χαμηλό εργατικό κόστος όλο και περισσότεροι απαίτησαν απασχόληση στο Δημόσιο. Οι πολιτικοί το ικανοποίησαν αλλά με όλους και χειρότερους όρους. Πριν την κρίση πέραν από τους εκατοντάδες χιλιάδες μόνιμους και συμβασιούχους υπήρχαν και 40.000 stagiaires με μισθό πείνας οι οποίοι δεν επιδίωκαν μόρφωση με σκοπό την μελλοντική απασχόληση αλλά μία μόνιμη θέση στο δημοσίο. Η ανεργία είχε καταφέρει και είχε πέσει στο 8% αλλά και πάλι δεν παράγονταν ικανοποιητική ποιοτική απασχόληση για όλους τους Έλληνες. Ίσως μετά μία πενταετία ακόμη ταχύρριθμης ανάπτυξης να καταφέραμε να απασχολήσουμε όλους στη δουλειά που θέλανε χωρίς να φορτώνεται το δημόσιο αλλά πάλι ειναι αμφίβολο.

Οι λύσεις για την κρίση που μας έχουν υποβάλλει οι πιστωτές μας είναι κλασσικές περιπτώσεις χρεωκοπημένης επιχείρησης. Απαιτούν να απολύσουμε προσωπικό (το κάναμε με τους stagiaires), να πουλήσουμε περουσιακά στοιχεία και να μειώσουμε το κόστος παραγωγής. Αδυνατούν να κατανοήσουν ότι δεν πρόκειται για επιχείριση με ιδιοκτήτες και εργαζομένους αλλά ότι οι εργαζόμενοι είναι οι ιδιοκτήτες. Δεν μπορούν να κατανοήσουν πόσο βαθιά ριζωμένη στη συνείδηση του μικροαστού είναι το κρατικιστικό μοντέλο όχι μόνο διότι αυτό έχει διαχθεί αλλά και διότι θέλει η αγελάδα του γείτονα να ψοφήσει κατά το ανέκδοτο του μακαριστού Χριστόδουλου. Η ιδέα του ξοδεύω για να έχω έχει μπει τόσο βαθιά που η ύφεση απλά φαίνεται να την αποδεικνύει στη λογική του μέσου Έλληνα, ότι τα προηγούμενα χρόνια ξόδεψε και τα λεφτά του σήμερα δεν το έχει συνειδητοποιήσει.

Έχω φτάσει στο σημείο που θέλω να γράψω για την λύση αλλά πλέον δεν εχω διάθεση να το κάνω απόψε συν το ότι έχει γίνει ήδη μεγάλη η ανάρτηση. Την επόμενη φορα

Η οικονομική ανάπτυξη

Μη αναμενομενα συνέβησαν από τα μεσάνυχτα του Σαββάτου και έπειτα. Κατ'αρχήν ο ευεργέτης μου είχε δίκιο, το καλοκαίρι γίνονται οι καλύτερες διασυνδέσεις. Αντί της κλασσικής απαξίωσης να σου γυρίσει το βλέμμα βλέπεις κόσμο πρόθυμο να σου μιλήσει. Κατά δεύτερον έγινα ψάλτης. Μου έκαναν σινιάλο να ανέβω στο Ψαλτήρι και καθόμουν και έψελνα. Ούτε αυτό το περίμενα. Ωστόσο δεν είναι αυτό το κύριο θέμα της ανάρτησης σήμερα.

Ο μεγάλος αριθμός χωρόν στο παγκόσμιο σύστημα, σε διαφορετικά επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης την κάποια κατανόηση των αιτιών και των επιτυχημένων μοντέλων ανάπτυξης. Επίσης η οικονομική επιστήμη είναι τόσο λίγο ανεπτυγμένη και τόσο ιδεολογικοποιημένη ώστε και ένας άσχετος να μπορεί να βγάλει συμπεράσματα αν και όχι κατ'ανάγκης να τα δημοσιεύσει επιστημονικώς.

Στην μεταπολεμική περίοδο το πλέον επιτυχημένο μοντέλο ανάπτυξης ήταν της Ανατολικής Ασίας: ανάπτυξη με σκοπό της εξαγωγές στις πλούσιες χώρες. Αρχικά ξεκίνησε από τους 4 τίγρεις (Ταιβάν, Νότια Κορέα, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη), επεκτάθηκε στους Νέους Τίγρεις (Μαλαισία, Ινδονησία, Ταϋλάνδη, Φιλιππινες) και πλέον έχει επεκταθεί στην Κίνα. Εν αντιθέσει με το Ευρωπαϊκό μοντέλος της εθνικής εσωτερικής ανάπτυξης και ενδυνάμωσης η βιομηχανία στηρίχθηκε όχι στις εσωτερικές δυνάμεις αλλά στις εξωτερικές. Για την ιστορία τα άλλα μοντέλα που δοκιμάσθηκαν την ίδια εποχή (και αργότερα) ήταν το ευρωπαϊκό σοσιαλδημοκρατικό/εθνικιστικό μοντέλος της ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας για την εσωτερική αγορα (και κάτι λίγες εξαγωγές αν υπήρχε συγκριτικό πλεονέκτημα) με αύξηση της αγοράς μέσω κυρίως κατακτητικών πολέμων, το κομμουνιστικό μοντέλο της γραφεικρατικά ελεγχόμενης οικονομίας, πάντα πουσαρισμένης πάνω από τις πραγματικές της δυνατότητες (εξου και κατέρρευσε) και οι γενικότερες παραλλαγές αυτών. Εννοείται πως καμία οικονομία δεν αντιστοιχούσε ποτέ σε ένα τέλειο υπόδειγμα του μοντέλου.

Το ασιατικό μοντέλο προέβλεπε ότι παράγουμε για τις αγορές των οποίων οι καταναλώτες μπορούν να εκτιμήσουν τα φτηνά προϊόντα μας, όχι για τους ντόπιους που δεν μπορούν να τα αγοράσουν. Επέτρεψε σε εκατομμύρια να ανέλθουν από την αγροτική ανέχεια στην αστική φτώχεια, σταδιακώς επέτρεψε σε αρκετούς από αυτούς να ανέλθουν στην καταναλωτική μεσαία τάξη μέσω της κλίμακας της προστιθέμενης αξίας αλλά στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή επέδειξε την φοβερή του αδυναμία: ο καλά αμοιβόμενος εργαζόμενος είναι μη ανταγωνιστικός. Η τεράστια δεξαμενή ανέχειας που λέγεται Κίνα έχει ώς αποτέλεσμα 30 χρόνια μετά τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ να μπορεί ακόμη το διεθνές κεφάλαιο να εντοπίσει εργατικό δυναμικό πρόθυμο να εργαστεί με μισθούς φτώχειας. Στη Σαγκάη και το Σενζεν οι μισθοί έχουν φτάσει πλέον το επίπεδο της μικροαστικής αξιοπρέπειας (και πάλι μιλάμε για $3-4000 τον χρόνο) αλλά στο εσωτερικό υπάρχουν ακόμα μέρη με αρκετά καλές μεταφορικές υποδομές όπου μπορεί κανείς να στήσει εργοστάσιο χιλιάδων εργαζομένων πρόθυμων να απασχοληθούν για λιγότερο από $1000 τον χρόνο. Αποτέλεσμα είναι ότι οι εργαζόμενοι του υπόλοιπου κόσμου υποφέρουν μισθολογικά. Οι παλαιοί Τίγρεις έχουν καταφέρει να προσφέρουν στους πολίτες τους βιοτικό επίπεδο ανάλογο της ανεπτυγμένης Ευρώπης, οι νέοι Τίγρεις βρίσκονται στο επίπεδο της ανατολικής Ευρώπης (και αν) ενώ η Κίνα αναπτύσσεται προσπαθώντας να διατηρήσει ένα μεγάλο μέρος της προστιθέμενης αξίας των εξαγωγών της στο εσωτερικό της (κλασσικό πρόβλημα της εξαγωγικής ανάπτυξης) μέσω προστατευτικών πρακτικών.

Το κομμουνιστικό μοντέλο είχε το σύνθημα "Να λύσουμε τα προβλήματα της οικονομίας μέσω της Πολιτικής", ξόδευε περισσότερα χρήματα απ'ότι παρήγαγε και μεγάλο μέρων των πόρων διοχετεύονταν στις πολεμικές δαπάνες (λόγω επαναστατικής ανασφάλειας του συστήματος). Οι πολίτες εβλεπαν μία κάποια βελτίωση του βιοτικου τούς επιπέδου αλλά αυτό ποτέ δεν έπιασε την ανεπτυγμένη Δύση, είδαν πραγματικά φτωχές χώρες της νότιας Ευρώπης να ξεπερνάνε πλουσιότερες χώρες της Κεντρικής ενώ οι σαπουνόπερες της Δύσης, όσο ηλίθιες και αν ήταν, ήταν η σταγόνα που ξεχύλισε το ποτήρι και έστειλε τον κόσμο στους δρόμους απαιτώντας να ζουν όπως στην Τολμη και Γοητεία. Ωστόσο η μεγάλη βιομηχανική επιτυχία του συστήματος την δεκαετία του 30 όπως και η έντονη σχέση εθνικισμού και κομμουνισμού στα τριτοκοσμικά απελευθερωτικά κινήματα της αποικιακής εποχής είχε ως αποτέλεσμα να δοκιμαστεί σε αρκετές χώρες του Παγκοσμίου Νότου.

Στην Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα (αλλά και τον αραβικό κόσμο της εποχής του Νασσερισμού και την τριτοκοσμική Αφρική) το οικονομικό μοντέλο που δοκιμάστηκε ήταν της εθνικής ανάπτυξης της οικονομίας. Πλήρης εκμετάλλευση των πόρων, ανάπτυξη βιομηχανίας για υποκατάσταση εισαγωγών, εξαγωγικός τομέας με σκοπό την πλήρη εκμετάλλευση των τοπικών πόρων και των κενών της παραγωγής της χώρας προορισμού, σε αρκετές περιπτώσεις μέσω διακρατικών συμφωνιών που όριζαν πια είναι τα κενά αυτά παραγωγής. Όταν έβλεπες τα πάντα σε εθνικό επίπεδο η αύξηση των μισθών ήταν κάτι το καλό, επέτρεπε στους εργάτες καταναλωτές να αγοράσουν περισσότερα προϊόντα ενώ το αυξημένο κόστος των προϊόντων ήταν αμελητέο σε σχέση με την αυξημένη κατανάλωση. Σε διεθνές επίπεδο ήταν καταστροφικό, το εργοστάσιο έπαβε να είναι ανταγωνιστικό και σε περίπτωση όπου μέσω τεχνολογίας δεν αντισταθμίζονταν από τον αυτοματισμό (η τεχνοφοβική ελληνική κοινωνία σε πολλές περιπτώσεις δύσκολα έβλεπε τα καλά της, είτε μιλάμε για το ευρύτερο κοινό είτε δυστυχώς για τους εργοστασιάρχες) το εργοστάσιο έλεινε ή μετακινούνταν. Σε πολλές περιπτώσεις τα σοσιαλδημοκρατικά κράτη προσπάθησαν να υποκαταστήσουν την έλλειψη εξωτερικής ζήτησης λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας με κρατική ζήτηση. Τελικό αποτέλεσμα ήταν κρίση χρέους όπως αυτή που βιώνουμε. Τι την προκαλεί, πως αντιμετωπίζεται και πως βγαίνουμε ίσως την επόμενη φορά (πιθανόν αύριο)

Κρινοντας τους αλλους

Οπως εχω πει επανειλλημενα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζω στην εκπόνηση διδακτορικού δεν είναι τόσο τεχνικές (αν και είχα απ'αυτές αρκετες τελευταία), είναι περισσότερο προσωπικές. Οτι έχω δυσκολίες να κρίνω άλλους ανθρώπους είναι αρκετά γνωστό. Καθότι είμαι ικανός σε πολλές περιπτώσεις να κάνω γκαφες είμαι πρόθυμος να παραβλέψω γκάφες άλλων. Ωστόσο όταν κατά καιρους οι άλλοι σε πληγώνουν αρχίζεις και αναρωτιέσαι τι πάει λάθος και πως να αντιδράσεις.

Οι Δέκα Εντολές λένε, οφθαλμός αντί οφθαλμού, οδόντα αντί οδόντα. Η λογική είναι απλή, όχι παραπάνω ποινή από το έγκλημα. Ο Κύριος είπε: Αγαπάτε τους εχθρούς σας, ευλογείτε εκείνους που σας καταριούνται, ευεργετείτε εκείνους που σας μισούν, και προσεύχεστε για εκείνους που σας βλάπτουν και σας κατατρέχουν. Με άλλα λόγια να είσαι το θύμα και θα αμειφθείς στη Βασιλεία των Ουρανών. Αξίζω τη Βασιλεία την Ουρανών; Σίγουρα όχι αλλά δεν παύω να ελπίζω.
Ορισμένοι κατά καιρούς με τις πράξεις του με έχουν πληγώσει με τις πράξεις τους. Άλλοτε το κατανοούν, άλλοτε όχι. Το ερώτημα είναι τι κάνεις στη δεύτερη περίπτωση. Θες να είσαι το θύμα (και απλά να ελπίζεις στην άλλη ζωή) ή θες να μην πληγώνεσαι; Είμαι γεννημένο θύμα; Δεν είναι ευχάριστω να είσαι θύμα. Προτιμώ να αποφύγω την θυματοποίηση.
Ορισμένα πράγματα δεν κατανοούνται αν δεν βιωθεί η έλλειψη τους. Ισως ορισμένοι με αυτόν τον τρόπο το κατανοήσουν...

Θερος...

Καλοκαιρι είναι η εποχη για να χαλαρώσεις, να ξεκουραστεις, να ηρεμησεις, να διασκεδάσεις κλπ κλπ κλπ. Βέβαια αν είσαι υποψήφιος διδάκτορας ή εργαζόμενος αυτό δεν ισχύει κατ'ανάγκην. Ορισμένες δουλειές που είχα να κάνω προχώρησαν, και έτσι κάπως ηρέμησα σήμερα. Από την άλλη οι δουλειές θα τελειώσουν μόνο αφού πάρω την σύνταξή μου και πάλι παίζεται.

Η έρευνα έχει το καλό ότι προχώρησε σήμερα. Το πανεπιστήμιο έχει μεν τα δεδομένα αλλά λόγω πνευματικών δικαιωμάτων η κατάσταση είναι πιο γραφειοκρατική απ'ότι θα επιθυμούσα. Το προβλημα με την έλλειψη ιδεών δεν έχει υποχωρήσει. Στο περιβάλλον που είμαι τώρα αρκετά δύσκολο βέβαια να πιάσω καμιά ιδέα που να με κρατήσει απασχολημένο στην διερεύνηση της για 2 εβδομάδες, αν θέλει υπερβολικά πολύ δουλειά θα την απορρίψω. Ελπίζω σήμερα να τελειώσω το PE&RS ώστε να πιάσω την υπόλοιπη μου ουρά από περιοδικά. Επίσης έχω κατεβάσει 8 άρθρα στον υπολογιστή να διαβάσω, όταν μένεις απο ιδέες τα άρθρα σου δίνουν νέες.

Το κατεξοχήν πρόβλημα που αντιμετωπίζω είναι η ταξινόμιση. Είχα μία φοβερή ιδέα προ δύο εβδομάδων, χρήση του κτηματολογίου για διευκρίνιση των χωραφιών. Μάλλον θα πρέπει να προεκτείνω την έρευνα πίσω στον χρόνο για να εντοπίσω διάφορα άλλα φαινόμενα. Σκέφτηκα την ταξινόμιση της αεροφωτογραφίας αλλά ο καθηγητής έχει δίκιο, είναι μεν ενδιαφέρον ως ερευνητικό εργαλείο αλλά πολύ βαβούρα ως λειτουργική διαδικασία. Τις πιο εμπνευσμένες κινήσεις μου τις έκανα πάντα απελπισμένος, ευτυχώς ή δυστυχώς δεν έχω φτάσει εκεί.