Την δεκαετία του 1970 εμφανίστηκαν δύο τάσεις στις Δυτικές κοινωνίες για την αντιμετώπιση στην κρίση. Η μία, η οποία ήταν κυρίαρχη στην Ελλάδα, την Νότια Ευρώπη γενικότερα και την Γαλλία ήταν η αριστερή τάση, η πλήρης αποδοχή του Μάη του 1968 και το γενοκότερο ρεύμα να λυθούν τα προβλήματα μέσω του Σοσιαλισμού (αλλά ποιού σοσιαλισμού αραγε; Κλασσικό ερώτημα της εποχής). Η άλλη τάση σε ΗΠΑ, Βρετανία και Γερμανία ήταν ο δεξιός δρόμος της ελεύθερης αγοράς με προσωπική ελευθεριότητα. Βασικό αίτιο ήταν ότι η αριστερά το είχε παρακάνει για τα δεδομένα της τότε κονωνίας, είτε μιλάμε για την μαύρη αντίδραση μετά την δολοφονία του Martin Luther King, είτε για το Γερμανικό φθινόπωρο είτε για τις συνεχείς απεργίες των Βρετανικών συνδικάτων. Η ιστορία απέδειξε πως οικονομικά η δεξιά λύση ήταν μακροχρόνια καλύτερη, παρά τον φοβερό πόνο που προκάλεσε. Σε τελική ανάλυση η αριστερή λύση το μόνο που μπόρεσε ήταν να απαλύνει τον πόνο, όχι να φέρει ανάπτυξη. Μακάρι ο Τσίπρας και οι συν αυτόν να το έχουν συνειδητοποιήσει, αλλά τον Τσίπρα ως Σρέντερ της αριστεράς δεν τον βλέπω, τοσο μυαλό δεν δείχνει να έχει. Στον τρίτο κόσμο με εξαίρεση την Κίνα η εποχή χαρακτηρίζεται από χρεωκοπίες και φτωχοποιήσεις κρατών. Ο αγώνας για την κατάκτηση της ανταγωνιστικότητας ήταν όπως λένε και στα αγγλικά Race to the Bottom, το ιδιωτικό κεφάλαιο κάνει ότι και όπως θέλει πατώντας τα εργατικά και περιβαλλοντολογικά δίκαια, και αν δεν το κάνεις εσύ θα το κάνει ο γείτονάς σου. Η Κίνα είχε την τύχη να συνδιάσει ένα οργανωμένο κράτος με αρκετά μορφωμένο πληθυσμό με τριτοκοσμικούς μισθούς, με αποτέλεσμα να συγκεντρώσει με το άνοιγμά της πακτωλό επενδύσεων. Πάλι όμως η Κίνα έχει εώς σήμερα το πρόβλημα ότι μπορεί όλα να είναι Made in China αλλά ελάχιστα είναι Made by China. Λόγω της μαζικής φτωχοποίησης στον Τρίτο Κόσμο ενισχύθηκε και το κύμα μετανάστευσης στον Πρώτο Κόσμο, το οποίο είχε ξεκινήσει ήδη την δεκαετία του 1960.
Συν το χρόνο η δεξιά λύση υιοθετήθηκε από όλες τις χώρες προσαρμομένη όμως στα δικά τους μέτρα. Ως προς Ελλάδα η οποία είχε πολύ χώρο να διαβεί η προσαρμογή μπορεί να συνοψιστεί στις διακυβερνήσεις Μητσοτάκη έως Καραμανλή, ωστόσο και πάλι στο τέλος του Καραμανλή η Ελλάδα βρίσκονταν εκεί όπου η Θάτσερ βρίσκονταν περί το 1983-4, εν τω μέσω των μεγάλων ιδιοτικοποίησεων. Το μνημόνιο απαίτησε η Ελλάδα να συνεχίσει και να πάει έως το τέλος, σε σημείο όπου το δημόσιο περισσότερο λειτουργεί ως διαιτητής και όχι ως επιχειρηματίας-εργοδότης. Ο Τσίπρας εκφράζει αυτούς που ονειρεύονται το κράτος εργοδότη, και μάλιστα σε πολύ χειρότερη περίοδο από την δεκαετία του 1980. Οι περισσότερες Τρίτες Χώρες έχασαν το παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας, με την Ανατολική Ασία να αποτελεί την μεγάλη εξαίρεση που και πάλι χτυπήθηκε από την κρίση του 1997-8. Η μετανάστευση εντάθηκε και γεννήθηκε μια γενιά μεταναστών που δεν ανήκει σε καμία από τις δύο κοινωνίες, είτε υποδοχής είτε αποστολής. Ακόμα και στην Βρετανία και την Αμερική, οι οποίες είχαν μεγάλη επιτυχία με την ανάπτυξη της οικονομίας τους, οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν δεν αρκούσαν για να καλύψουν τις ανάγκες όλων των κατοίκων γηγενών και μη με αποτέλεσμα την δημιουργία αποκλεισμένων. Στην Αμερική οι αποκλεισμένοι είναι κυρίως μαύροι, στην Ευρώπη όμως κυρίως μετανάστες μουσουλμανικής θρησκείας. Αυτοί αντιδρούν τόσο στα ερεθίσμα της δικής τους κοινωνίας όσο και της κοινωνίας των γονέων τους. Εάν στις Δυτικές χώρες τα καθεστώτα απέτυχαν να καλύψουν τις επιθυμίες των κοινωνίων τους για καλύτερη ζωή, στον Τρίτο Κόσμο απέτυχαν ολοκληρωτικά με αποτέλεσμα να έχουν απονομιμοποιηθεί πλήρως. Τμήμα των αποκλεισμένων των Δυτικών χωρών έχει αποφασίσει να λύσει τα υπαρξιακά του προβλήματα υιοθετόντας την ιδεολογία και πρακτική των ακραίων που αναδείχτηκαν μετά την Αραβική Άνοιξη. Η λύση του προβλήματος είναι περισσότερο άρση του αποκλεισμού μέσω ανάπτυξης στις Δυτικές χώρες και λιγότερο η καταπολέμιση των ακραίων στις μητρικές χώρες, όχι πως δεν είναι αναγκαία. Η λύση όμως είναι θνησιγενής, οι Ανεπτυγμένες χώρες γενικότερα αδυνατούν να παράγουν θέσει εργασίες ενδιάμεσης εξειδίκευσης, που να μην μπορούν να τις κάνουν όλοι (οπότε μετακινούνται στον Τρίτο Κόσμο) ούτε να χρειάζονται διδακτορικό (το οποιο δεν μπορούν να αποκτήσουν όλοι). Όπως όλα τα μεγάλα προβλήματα δεν υπάρχει έυκολη λύση
Συν το χρόνο η δεξιά λύση υιοθετήθηκε από όλες τις χώρες προσαρμομένη όμως στα δικά τους μέτρα. Ως προς Ελλάδα η οποία είχε πολύ χώρο να διαβεί η προσαρμογή μπορεί να συνοψιστεί στις διακυβερνήσεις Μητσοτάκη έως Καραμανλή, ωστόσο και πάλι στο τέλος του Καραμανλή η Ελλάδα βρίσκονταν εκεί όπου η Θάτσερ βρίσκονταν περί το 1983-4, εν τω μέσω των μεγάλων ιδιοτικοποίησεων. Το μνημόνιο απαίτησε η Ελλάδα να συνεχίσει και να πάει έως το τέλος, σε σημείο όπου το δημόσιο περισσότερο λειτουργεί ως διαιτητής και όχι ως επιχειρηματίας-εργοδότης. Ο Τσίπρας εκφράζει αυτούς που ονειρεύονται το κράτος εργοδότη, και μάλιστα σε πολύ χειρότερη περίοδο από την δεκαετία του 1980. Οι περισσότερες Τρίτες Χώρες έχασαν το παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας, με την Ανατολική Ασία να αποτελεί την μεγάλη εξαίρεση που και πάλι χτυπήθηκε από την κρίση του 1997-8. Η μετανάστευση εντάθηκε και γεννήθηκε μια γενιά μεταναστών που δεν ανήκει σε καμία από τις δύο κοινωνίες, είτε υποδοχής είτε αποστολής. Ακόμα και στην Βρετανία και την Αμερική, οι οποίες είχαν μεγάλη επιτυχία με την ανάπτυξη της οικονομίας τους, οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν δεν αρκούσαν για να καλύψουν τις ανάγκες όλων των κατοίκων γηγενών και μη με αποτέλεσμα την δημιουργία αποκλεισμένων. Στην Αμερική οι αποκλεισμένοι είναι κυρίως μαύροι, στην Ευρώπη όμως κυρίως μετανάστες μουσουλμανικής θρησκείας. Αυτοί αντιδρούν τόσο στα ερεθίσμα της δικής τους κοινωνίας όσο και της κοινωνίας των γονέων τους. Εάν στις Δυτικές χώρες τα καθεστώτα απέτυχαν να καλύψουν τις επιθυμίες των κοινωνίων τους για καλύτερη ζωή, στον Τρίτο Κόσμο απέτυχαν ολοκληρωτικά με αποτέλεσμα να έχουν απονομιμοποιηθεί πλήρως. Τμήμα των αποκλεισμένων των Δυτικών χωρών έχει αποφασίσει να λύσει τα υπαρξιακά του προβλήματα υιοθετόντας την ιδεολογία και πρακτική των ακραίων που αναδείχτηκαν μετά την Αραβική Άνοιξη. Η λύση του προβλήματος είναι περισσότερο άρση του αποκλεισμού μέσω ανάπτυξης στις Δυτικές χώρες και λιγότερο η καταπολέμιση των ακραίων στις μητρικές χώρες, όχι πως δεν είναι αναγκαία. Η λύση όμως είναι θνησιγενής, οι Ανεπτυγμένες χώρες γενικότερα αδυνατούν να παράγουν θέσει εργασίες ενδιάμεσης εξειδίκευσης, που να μην μπορούν να τις κάνουν όλοι (οπότε μετακινούνται στον Τρίτο Κόσμο) ούτε να χρειάζονται διδακτορικό (το οποιο δεν μπορούν να αποκτήσουν όλοι). Όπως όλα τα μεγάλα προβλήματα δεν υπάρχει έυκολη λύση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου