Η προηγούμενη ανάρτηση εν τέλει είχε καθαρτήριο αποτέλεσμα, το βράδυ κοιμήθηκα πολλές ώρες. Το θέμα όμως σήμερα είναι μία επέτειος η οποία δεν πίστευα ότι θα ηταν ήδη εδώ, τα πέντε χρόνια από την επακούμβηση της φρεγάτας Λήμνος στην φρεγάτα Κεμάλ Ρέις. Όσο ήμουν Ελλάδα διακοπές ήταν τα 10 χρόνια από την διαπραγμάτευση με το πουκάμισο έξω, το οποίο μου ήταν ένα λογικό διάστημα διότι ήμουν σε διαφορετική φάση στη ζωή μου. Το ότι ήδη πέρασαν 5 χρόνια όμως από εκείνη την κρίση, παρότι το περίμενα λόγω των αφιερωμάτων στην κρίση του Έβρου, ήταν λιγότερο αναμενόμενο διότι ότι έκανα τότε και όπου βρισκόμουν τότε, κάνω και βρίσκομαι τώρα.
Το 2020 είχαμε τρεις κρίσεις, οι οποίες μάλιστα ήταν εν τω μέσω πανδημίας. Βασικός λόγος που είχαμε 3 κρίσεις και μάλιστα η δεύτερη και η τρίτη κράτησαν τόσο θεωρείται ότι είναι η προεδρία Τραμπ. Άλλοι πρόεδροι θα είχαν καλέσει Αθήνα και Άγκυρα και θα είχαν επιβάλλει παύση πολύ νωρίτερα. Ο Τραμπ όμως μόνο ασχολούνταν με την επανεκλογή του. Μάλιστα κατά την διάρκεια της τρίτης κρίσης κάλεσε τον Μητσοτάκη και του είπε απλά να παραδωθεί για να μην γίνει πόλεμος, με αποτέλεσμα να εξαγριώσει τον Μητσοτάκη ο οποίος του απάντησε με μάθημα ιστορίας. Επι Μπάιντεν, παρά τα προβλήματα που αντιμετώπισε ιδίως τα δύο τελευταία χρόνια του, δεν είχαμε ελληνοτουρκική κρίση, δεν το επέτρεψε.
Η κρίση του Έβρου ήταν ένας αιφνιδιασμός Καθαρά Δευτέρα με σκοπό να ρίξει τα σύνορα και να ρίξει την κυβέρνηση Μητσοτάκη αντικαθιστόντας με μία φιλικότερη. Το ποτάμι όμως άντεξε, δεν πέρασαν οι λαθρομετανάστες σε σοβαρούς αριθμούς, και εν τέλει η κατασκήνωσή τους διαλύθηκε και κάηκε από την Τουρκία διότι είχε υπερβεί την χρησιμότητά της. Άρχισε να πεθαίνει κόσμος από τον κορονοϊό και φάνηκε ότι κάτι δεν θα αλλάξει. Ο Οζάλ και ο Ντεμιρέλ όταν είδαν ότι έχασαν την κρίση έκαναν με εμπρηστικές δηλώσεις αλλά απεδέχθηκαν το αποτέλεσμα. Ο Ερντογάν όμως είναι πολιτικός του double or nothing, όλα ή τίποτα. Δεν δέχτηκα την ήττα στον Έβρο και αποφάσισε να ανοίξει άλλη κρίση σε πιο ευνοϊκό σημείο για την Τουρκία. Έτσι λοιπόν έστειλε τον στόλο στη νότια ακτή της Μεσογείου με σκοπό να αμφισβητήσει την επήρια των Ελληνικών νησιώς στην δυνητική αποκλειστική οικονομική ζώνη της Ελλάδας. Αυτό στο οποίο πόνταρε ήταν η κακή κατάσταση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού μετά την υπερδεκαετή οικονομική κρίση σε σύγκριση με τον σύγχρονο τουρκικό στόλο.
Θυμάμαι την αρχή αυτής της κρίσης ήταν όταν πετούσα Ελλάδα από Αμερική διακοπές. Βγήκε η Μέρκελ, ηρέμησε τα πράγματα κάπως, αλλά η κρίση μετά επανήλθε διότι ο Ερντογάν ήθελε νίκη. Ο Ερντογάν όμως, ο οποίος υπηρέτησε στον Στρατό Ξηράς, πιθανόν να είχε ακούσει το γνωστό απόφθευγμα ότι το καλύτερο πλοίο είναι αυτό που έχει το καλύτερο πλήρωμα. Μάλλον όμως αγνοούσε το επίπεδο της ποιοτική διαφοράς των πληρωμάτων των δύο ναυτικών αλλά και την Ελληνική ναυτική ιστορίας. Η μόνη φορά που βγήκε σύγχρονος Ελληνικός στόλος για να αντιμετωπίσει τον εχθρικό ήταν στους Βαλκανικούς. Το 1897 ήταν σχετικά νεώτερος στόλος σε σχέση με τον Τουρκικό, αλλά όχι σε τέτοιο αριθμό όπως το 1912. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο το Βασιλικό Ναυτικό ακόμα αποτελείτο κυρίως από τα πλοία που είχαν αγοραστεί με εράνους για τους Βαλκανικούς, με βασική εξαίρεση τα 6 σχετικά σύγχρονα αντιτορπιλικά. Ωστόσο παρά την παλαιτότητά του επέδειξε τόλμη και φοβερή πολεμική επίδοση παρά τις πολύ δύσκολες καταστάσεις που αντιμετώπισε. Το 1974 και οι δύο στόλοι αποτελούνταν κυρίως από παλαίμαχα αμερικάνικα πλοία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το 2020 η νεώτερη ελληνική κύρια μονάδα επιφανείας, το Σαλαμίς, είχε ήδη συμπληρώσει τα 20 χρόνια, Ευτυχώς όμως είχαμε νεώτερα υποβρύχια και πυραυλακάτους, αλλά όχι όλα. Ο τότε Α/ΓΕΕΘΑ δήλωσε ότι το ΠΝ του είχε προτείνει να μη βγει όλος ο στόλος και να κρατήσουν δυνάμεις ώστε να έχουν μετά όταν αρχίζουν να εμφανίζονται οι βλάβες. Αυτός όμως αντέτεινε ότι χρειαζόμαστε πλώρες στην θάλασσα για να αντισταθμίσουμε το αριθμητικό πλεονέκτημα. Έτσι βγήκε όλος ο στόλος και αναπτύχθηκε από τον Έβρο ως την Κύπρο, κάτι που μάλλον είχε να γίνει από το Β'ΠΠ. Το 1974 όλος ο στόλος δεν βγήκε και σε καμία περίπτωση δεν πήγε στην Κύπρο. Δεν θυμάμαι ούτε σε Παρμενίωνα να βγαίνει ο στόλος πολύ ανοιχτά του Καστελορίζου, ας με διορθώσει κανένας που να ξέρει. Αν μη τι άλλο θυμάμαι μία ιστορία που έλεγε φίλος ναύτης από την δική μου θητεία. Ήταν σε ένα βοηθητικό του στόλου, που τότε είχε ήδη συμπληρώσει 50 χρόνια από την ναυπήγηση. Είχα διαταγή να βγει να συμμετάσχει σε άσκηση αλλά εμφάνισε αβαρία η μηχανή. Κάθισαν κάπου 8 ώρες όλο το πλήρωμα, διόρθωσαν την μηχανή, την σήκωσαν στο σωστό σημείο και εκεί έσπασε ο άξονας, ή ανακάλυψαν σπασμένο άξονα. Ήρθε τότε διαταγή να κάνουν την άσκηση εν όρμω αναγνωρίζοντας ακρίβώς την υπερπροσπάθειά του να κρατήσουν το πλοίο ετοιμοπόλεμο. Είμαι βέβαιος ότι σε αντίστοιχη κατάσταση το 2020 συνέχισαν την επισκευή μέχρις ότου το πλοίο βγει εκτός ναυστάθμου. Επίσης θυμάμαι και αυτό που έγραψε ο ναύαρχος Ηλίας Τσουκαλάς για τον στόλο στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ότι οι πραγματικοί ήρωες του στόλου ήταν οι μηχανικοί που διατηρούσαν τα πλοία μάχημα παρά την ηλικία τους και την έλλειψη ανταλλακτικών.
Το ακριβές συμβάν είναι αρκετά γνωστό. Το νεώτερο τουρκικό πλοίο, Κεμάλ Ρέις, προσπάθισε να εμβολίσει τη φρεγάτα Λήμνος η οποία όχι μόνο το απέφυγε με επιδέξειο χειρισμό αλλά και με την σειρά της εμβόλισε το Τουρκικό πλοίο. Λεπτομέρειες έχουν σταδιακά διαρρεύσει: η μονάδα των ΟΥΚ που ήταν στο πλοίο προσφέρθηκε να καταδράμει το τουρκικό πλοίο και να το κυριεύσει, αλλά ο αντιπλοίαρχος τότε Σαλιάρης τους απέτρεψε. Το τουρκικο πλοίο με δυσκολία απέφυγε την βύθισει και μάλιστα το έκαναν αργότερα και ολόκληρη περιοδεία μέχρι την Αλεξανδρέττα εώς ότου το γυρίσουν στην Αττάλεια όπου έκανε την μεγάλη επισκευή. Στην τηλεδιάσκεψη με το αρχηγείο ακούστηκε φωνή μάλλον πολιτικού συμβούλου να λέει τι μεγάλη καταστροφή που έκανες, τώρα έχουν αφορμή να μας κάνουν πόλεμο, αλλά το διεκοψε ο Α/ΓΕΕΘΑ και έδωσε μπράβο στον κυβερνήτη για την πράξη του. Το πανυγύρι που ακολούθησε στην Ελλάδα όταν βγήκε η είδηση δεν έγινε αντιληπτό από το πλήρωμα εως ότου ξαναμπήκαν σε δίκτυο κινητης και άρχισαν να λαμβάνουν τα μυνήματα με τα μπράβο από συγγενείς και γνωστούς. Η άλλη ιστορία που έμεινα ήταν όταν ήταν το πλοίο στα ανοιχτά της Σητείας μήνες αργότερα το αντιλήφθηκαν από την στεριά και τους έστειλαν φαϊ οι μαγαζάτορες για να δείξουν την ευαρέσκειά τους. Πριν παρεξηγηθούμε, το φαϊ στα πλοία του ΠΝ είναι εξαιρετικό, μπορώ να το επιβεβαιώσω από προσωπική εμπειρία. Δεν είμαστε στην φάση όπου ο προππάπους μου στο Αβερώφ έτρωγε φασολάδα και ήταν πολύ ευχαριστημένος, και ας μην ήταν νηστεία. Εκτίμησε ομως το πλήρωμα την κίνηση. Η τρίτη κρίση ήταν ένα διμηνο αργότερα, βγήκε πλοίο πάλι για έρευνες υφαλοκρυπίδα και το ακολούθησε ο στόλος μας. Δεν είχε όμως κάποιο τόσο δραματικό επεισόδιο. Απλά φάνηκε ότι η αμφισβήτηση της κυριαρχίας μας δεν θα περάσει αναπάντητη και ότι ο στόλος μας έχει ακομα ψωμιά, παρά την ηλικία του.
Πέντε χρόνια αργότερα η βασική αλλαγή έχει γίνει στην αεροπορία. Ο λόγος για τον οποίο το Ισραήλ επιβάλει την θέλησή του στους εχθρούς ενώ η κατάσταση στο μέτωπο Ρωσίας/Ουκρανίας έχει μικρές διακυμάνσεις, είναι ότι η Ισραηλινή αεροπορία είναι αρκετά ισχυρή να επιβάλλει την θέληση της ενώ ούτε η Ρωσική ούτε η Ουκρανική δεν έχει καταφέρει να επιβληθεί στον αερά, εξού και ο πόλεμος με τα μη επανδρωμένα. Αγοράσαμε τα Rafale που παραδώθηκαν, τα F-16 εκσυγχρονίζονται, τα F-35 έχουν παραγγελθεί αλλά θα αργήσουν λίγα χρόνια. Ως προς το στόλο μας παραδώθηκαν από τις ΗΠΑ παλαιά περιπολικά Island και Marine Protector τα οποία είναι μεν σκαριά εικοσαετίας και, αλλά αντικατέστησαν τις τορπιλακάτους Nasty που ήταν ήδη εξηντακονταετίας. Η φρεγατιάδα κατέληξε στην αγορά των τριών FDI από την Γαλλία και επείκεται η παράδωση του Κίμων σε λίγους μήνες. Φαίνεται ότι θα ακολουθήσει και 4η, η οποία δεν έχει υπογραφεί ακόμα αν και είναι υποτίθεται επικείμενη ενω φαίνεται ότι υπάρχει πρόθεση αγοράς δύο μεταχειρισμένων συν δύο καινούργιων ιταλικών FREMM. Ωστόσο μέχρις ότου υπογραφεί τίποτα, πόσο μάλλον παραδωθεί, το ΠΝ λειτουργεί με τα ίδια παλιά πλοία όπως προ πενταετίας. Σταδιακά βγήκε και η ιστορία γιατί η Ελλάδα δεν αγόρασε τις πολύ καλύτερες κατά την γνώμη μου Ολλανδικές ή τις Αμερικάνικες LCS. Ως προς τις πρώτες το βασικό αίτιο φαίνεται να είναι ότι η πρόταση ήταν εμπορική της Damen και δεν είχε την ολόθερμη υποστήριξη της κυβέρνησης, όπως οι άλλες δύο. Ως προς τις Αμερικάνικες το ζήτημα είναι ότι παρά τις βελτιώσης της Σαουδικής Αραβίας, πρόκειται για σχέδιο που έχει σκοπό να αντιμετωπίσει κυρίως μικρές ασύμετρες απειλές παρά ισχυρές εχθρικές μονάδες στόλου. Πάντως ακόμα και αν όλα πάνε καλά και αποκτήσουμε 4 Κιμων + 4 Bergamini (FREMM) συν οι τέσσερεις εκσυγχρονισμένες ΜΕΚΟ, πάλι θα έχουμε 2 κλάσης S που θα πρέπει να αντικατασταθούν, με μόνη προοπτική σε αυτή την φάση τις ευρωκορβέτες ή τις Constellation που αργούν. Επίσης η αεροπορία και το ναυτικό έχουν δει μεγάλες αγορές, αλλά ο στρατός έχει μείνει ο φτωχός συγγενείς πέραν των ελικοπτέρων. Και ο στρατός ξηράς έχει ανάγκες νέων αγορών, αλλά σε αυτή την φαση φαίνεται να έχει δωθεί προτεραιότητα στα αντιαεροπορικά, τα οποία έχουν βαπτιστεί Ασπίδα του Αχιλλέα. Πάντως ενώ ο Παναγιωτόπουλος έκανε αγορές ως υπουργός άμυνας, ο Δένδιας έχει δυσκολία να υπογράφει συμβάσεις. Ας δούμε λοιπόν τι έχει να γίνει στο μέλλον.
