Σήμερα είναι δύο σημαντικοί επέτειοι: τα 45 χρόνια από την προσθαλάσσωση του Απόλλωνα 11 και τα 40 από την άφιξη του Καραμανλή στην Αθήνα, που θεωρείται η αρχή της 2ης Ελληνικής Δημοκρατίας. Για το πρώτο έχω γράψει αρκετά, ίσως γράψω αργότερα. Για το δεύτερο πάλι έχω γράψει αλλά μετά το μπαράζ των επετειακών δημοσιευμάτων αξίζει μία νέα ανάρτηση. Η Καθημερινή είχε αρκετά άρθρα τα οποία ήταν περισσότερο αγιογραφία του Καραμανλή, πράγμα λογικό για την Καθημερινή. Ο Ιωαννίδης ήταν δικτατορίσκος της κατσαρόλας. Έχω διαβάσει και το ανάποδο ότι η πρόθεση της απόβασης ήταν να ανατρέψουν τον Ιωαννίδη, αλλά αυτό είναι τόσο πιθανό όσο και το Πανούσειο ότι ο λόγος της εισβολής ήταν για να κάνει συναυλίες ο Νταλάρας. Από τους νυν δημοσιογράφους, αυτός με την καλύτερη πρόσβαση είναι σίγουρα ο Παπαχελάς ο οποίος τότε ήταν ακόμη σχολείο. Ωστόσο σε συνδυασμό με άλλες πηγές έχει βγάλει την ιστορία στην φόρα. Η Τουρκία ήθελε να κάνει απόβαση ήδη από το 1964. Το σύστημα της Ζυρίχης ήταν εξαιρετικά μη λειτουργικό, ωστόσο οι προσπάθειές του Μακαρίου να το καταστήσει λειτουργικότερο προσέκρουσαν στην αντίδραση της Άγκυρας η οποία επιθυμούσε στρατηγική επιρροή στην νήσο μέσω των Τουρκοκυπρίων. Όταν ο Μακάριος έκανε τις αλλαγές μονομερώς, ακολούθησε η ανταρσία των Τουρκοκυπρίων. Η ήττα των Τουρκοκυπρίων τότε απλά έκανε δεδομένη την επιθυμία της Τουρκίας να καταλάβει την νήσο. Αυτό που εμπόδισε την απόβαση νωρίτερα ήταν μάλλον η ικανότητα του Μακαρίου. Βασικός όμως λόγος που η Τουρκία είχε την υποστήριξη του Δυτικού στρατοπέδου στην απόβαση ήταν ότι ο Μακάριος παρέβη την άγραφη αρχή της Ζυρίχης, ότι θα επιτραπεί στην Κύπρο να μην είναι αποικία της Αγγλίας αρκεί να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. Ναι μεν ο Κένεντυ δέχτηκε εν τέλει την συμμετοχή της Κύπρου στους αδεσμεύτους με σκοπό να μην γίνει ο συγκεκριμένος όμιλος παραμάγαζο της Μόσχας, οι διάδοχοι του όμως απαιτούσαν τον στρατηγικό της χώρο τμήμα του ΝΑΤΟ. Ο Ιωανίδης πίστηκε ότι ανατρέποντας τον Μακάριο εξυπηρετούσε της ανάγκες του ΝΑΤΟ, η ατάκα του με την εισβολή ήταν ένα μάλλον θεατρικό ότι τον απατήσανε. Από το βράδυ της 21ης Ιουνίου είχε γίνει άφαντος, δεν άντεξε το βάρος των πράξεών του. Ο μόνος που σήκωνε τηλέφωνα ήταν ο Αραπάκης, αρχηγός Ναυτικού, ο οποίος είχε ανέβει στην εξουσία μετά τη πάταξη του κινήματος του Ναυτικού του 1973. Οι παλαιοί πολιτικοί επιβλήθηκαν ως λύση όταν κανένας από το στρατιωτικό καθεστώς δεν σήκωνε καν τηλέφωνο, πόσο μάλλον ήταν ικανός να κυβερνήσει. Οι Αμερικανοί έκανα συνομιλίες με δύο πολιτικούς για να σχηματίσουν κυβέρνηση, ο Παναγιώτης Κανελόπουλος ο οποίος σε τελική ανάλυση ήταν ο πρωθυπουγός που ανέτρεψε η Χούντα και ο άλλος ο Καραμανλής. Όταν το έμαθε ο Κανελόπουλος υποχώρησε υπέρ του Καραμανλή.
Ο πατέρας μου περισσότερο περιέγραφε την μεταπολίτευση ως στέψη του Καραμανλή, παρά ως κανονική δημοκρατική διαδικασία. Σε τελική ανάλυση όμως δεν ήταν και κανονικοί οι καιροί. Ο Αττίλας Β' στον οποίο ο Καραμανλής απάντησε με την αυτοκτονικού σχεδιασμού επιχείριση Νίκη (που δυστυχώς ήταν η σοβαρότερη βοήθεια που έστειλε η Ελλάδα στην Κύπρο σε όλη εκείνη την περίοδο) ακολούθησε κατά την περίοδο της μεταβατικής κυβέρνησης, εν συνεχεία ακολούθησε το δημοψήφισμα και οι εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974. Προς μεγάλη έκπληξη πολλών νομιμοποιήθηκε το ΚΚΕ, με μακροχρόνιο αποτέλεσμα να εκλείψει ως ριζοσπαστική δύναμη ενώ συντάχθηκε και το νέο σύνταγμα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γύρισε στην Ελλάδα και ήταν η μεγάλη έκπληξη των εκλογών του του 1974. Το πέρας της περιόδου της Μεταπολίτευσης είναι ρευστό. Κατά άλλους ήταν η έναρξη ισχύος του νέου συντάγματος τον Ιούλιο του 1975, άλλοι θεωρούν ότι είναι η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και άλλοι τις δίδυμες εκλογές του 2012. Ουσιαστικά το ερώτημα είναι το τι θεωρεί κανείς Μεταπολίτευση, την μετάβαση από το δικτατορικό στο δημοκρατικό καθεστώς ή την όλη ιστορία αυτού του καθεστώτος εώς την κατάρρευση (προσωρινή; Αμφιβάλλω) του δικομματισμού. Είναι δεδομένο ότι είχαμε μία από τις πλέον επιτυχημένες μεταβιβάσεις στην ιστορία, αν δει κανείς όχι μόνο την Πορτογαλία και Ισπανία αλλά πιο πίσω την ιστορία της Βαϊμάρης βλέπει ότι σε λίγο χρόνο καταφέραμε πολλά. Η πιο σοβαρή αντίδραση ήταν το λεγόμενο πραξικόπημα της πυτζάμας το 1975 το οποίο απλά ήθελε να φέρει αμνηστία παρά τίποτ'αλλο. Ούτε αντιπραξικόπημα είχαμε όπως στην Ισπανία, ούτε αριστερό πραξικόπημα όπως Πορτογαλία, ούτε βυθιστήκαμε σε εμφύλιο όπως στην Αραβική Άνοιξη. Ούτε καν είχαμε ασταθείς κυβερνήσεις όπως έγινε στην ανατολική Ευρώπη μετά το 1989. Πρόβλημα είναι όμως ότι η κυβερνητική σταθερότητα συνδέθηκε με έντονα αντιεπιχειρηματικά χαρακτηριστικά, με το κράτος ως εχθρός της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με αποτέλεσμα την χαμηλή ανάπτυξη, παρά την σταθερότητα. Ωστόσο για τα χαρακτηριστικά της Δεύτερης Δημοκρατίας (και όχι Τρίτης) θα γράψω αργότερα, η ανάρτηση αυτή παραείναι μεγάλη ήδη
Ο πατέρας μου περισσότερο περιέγραφε την μεταπολίτευση ως στέψη του Καραμανλή, παρά ως κανονική δημοκρατική διαδικασία. Σε τελική ανάλυση όμως δεν ήταν και κανονικοί οι καιροί. Ο Αττίλας Β' στον οποίο ο Καραμανλής απάντησε με την αυτοκτονικού σχεδιασμού επιχείριση Νίκη (που δυστυχώς ήταν η σοβαρότερη βοήθεια που έστειλε η Ελλάδα στην Κύπρο σε όλη εκείνη την περίοδο) ακολούθησε κατά την περίοδο της μεταβατικής κυβέρνησης, εν συνεχεία ακολούθησε το δημοψήφισμα και οι εκλογές της 17ης Νοεμβρίου 1974. Προς μεγάλη έκπληξη πολλών νομιμοποιήθηκε το ΚΚΕ, με μακροχρόνιο αποτέλεσμα να εκλείψει ως ριζοσπαστική δύναμη ενώ συντάχθηκε και το νέο σύνταγμα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γύρισε στην Ελλάδα και ήταν η μεγάλη έκπληξη των εκλογών του του 1974. Το πέρας της περιόδου της Μεταπολίτευσης είναι ρευστό. Κατά άλλους ήταν η έναρξη ισχύος του νέου συντάγματος τον Ιούλιο του 1975, άλλοι θεωρούν ότι είναι η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και άλλοι τις δίδυμες εκλογές του 2012. Ουσιαστικά το ερώτημα είναι το τι θεωρεί κανείς Μεταπολίτευση, την μετάβαση από το δικτατορικό στο δημοκρατικό καθεστώς ή την όλη ιστορία αυτού του καθεστώτος εώς την κατάρρευση (προσωρινή; Αμφιβάλλω) του δικομματισμού. Είναι δεδομένο ότι είχαμε μία από τις πλέον επιτυχημένες μεταβιβάσεις στην ιστορία, αν δει κανείς όχι μόνο την Πορτογαλία και Ισπανία αλλά πιο πίσω την ιστορία της Βαϊμάρης βλέπει ότι σε λίγο χρόνο καταφέραμε πολλά. Η πιο σοβαρή αντίδραση ήταν το λεγόμενο πραξικόπημα της πυτζάμας το 1975 το οποίο απλά ήθελε να φέρει αμνηστία παρά τίποτ'αλλο. Ούτε αντιπραξικόπημα είχαμε όπως στην Ισπανία, ούτε αριστερό πραξικόπημα όπως Πορτογαλία, ούτε βυθιστήκαμε σε εμφύλιο όπως στην Αραβική Άνοιξη. Ούτε καν είχαμε ασταθείς κυβερνήσεις όπως έγινε στην ανατολική Ευρώπη μετά το 1989. Πρόβλημα είναι όμως ότι η κυβερνητική σταθερότητα συνδέθηκε με έντονα αντιεπιχειρηματικά χαρακτηριστικά, με το κράτος ως εχθρός της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με αποτέλεσμα την χαμηλή ανάπτυξη, παρά την σταθερότητα. Ωστόσο για τα χαρακτηριστικά της Δεύτερης Δημοκρατίας (και όχι Τρίτης) θα γράψω αργότερα, η ανάρτηση αυτή παραείναι μεγάλη ήδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου