Αυτή την ανάρτηση επιθυμούσα να την γράψω προ εβδομάδων, αλλά μόλις τώρα το κατάφερα. Όλο κάτι μου έβγαινε. Σκεφτείτε την ως συνέχεια του βιβλίου που διάβαζα. Κατ'αρχήν ο κόσμος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα το πρόγραμμα Απόλλων εώς την πρώτη προσελήνωση. Το κακό είναι ότι στην δεύτερη προσελήνωση έκαψαν την κάμερα και η περιγραφή ήταν ραδιοφωνική. Καθότι τότε υπήρχαν μόνο τα τρία κανάλια (σε τελική ανάλυση την προσαρείωση του Curiosity την είδα στο internet, όχι στην τηλεόραση) ουσιαστικά το θέμα έσβησε. Το δράμα του Απόλλωνα 13 το παρακολούθησαν όλοι, αλλά ήταν η εξαίρεση. Υπάρχει βιβλιοκριτική στο σημερινό thespacereview.com όπου δύο ειδικοί του μαρκετινγκ αναλύουν πως πουλήθηκε το αμερικάνικο διαστημικό πρόγραμμα σε ένα κοινό το οποίο ενδιαφέρονταν αλλά πίστευε ότι παραξοδεύονταν χρήμα. Τυχόν μελλοντική προσαρείωση θα παρακολουθήσουμε τμηματικώς τα σημαντικά ζωντανά μεν στα κύρια κανάλια, αλλά την ουσία μάλλον θα την δούμε μόνο στην καλωδιακή ή στο ίντερνετ. Να δούμε πότε θα γίνει...
Τόσο το διαστημόπλοιο Απόλλων όσο και η σεληνάκατος έγιναν μεν με την καλύτερη τεχνολογία της εποχής, αλλά και πάλι περιείχαν σημαντικό ρίσκο. Η πυρκαγία του Απόλλωνα 1 με τους 3 νεκρούς αστροναύτες και η έκρηξη στο Απόλλων 13 είναι αρκετά γνωστά, αλλά λίγοι θυμούνται ή γνωρίζουν τον κεραυνό στην εκτόξευση του Απόλλωνα 12 που προκάλεσε απώλεια του υπολογιστή (χρειάστηκε επανεκκίνηση) ή το πρόβλημα στον υπολογιστή της σεληνακάτου του Απόλλωνα 16 που είχε ως αποτέλεσμα να καθυστερίσει η προσελήνωση (και εν τέλει να χαθούνε από την αποστολή) 6 ώρες. Η σεληνάκατος ήταν πάλι ένα απίστευτα αραχνοΰφαντο - αδύναμο αντικείμενο. Για να το διατηρήσουν εντός των ορίων βάρους είχαν λεπτύνει το κέλυφος σε σημείο που όταν σε έναν τεχνικό στο εργοστάσιο του έπεσε το κατσαβίδι από το χέρι άνοιξε τρύπα στο πάτωμα. Οι καρέκλες είχαν καταργηθεί, ήταν άχρηστες στο διάστημα αλλά όσο ήταν στην επιφάνεια της σελήνης αυτό σήμαινε ότι απο-προσεληνώθηκαν οι αστροναύτες καθισμένοι στο πάτωμα. Μόνο έπιπλο ήταν δύο αιώρες για να κοιμούνται οι αστροναύτες, οι οποίες μαζεύονταν στις άλλες περιπτώσεις. Το κέλυφος διατηρούσε μεν το οξυγόνο (ώστε να μην είναι όλη την ώρα με την στολή οι αστροναύτες) αλλά η προστασία από το περιβάλλον ήταν θεωρητική. Πάλι, η σεληνάκατος ήταν στο όρια του τι μπορούσε να στείλει ο Κρόνος 5 ο οποίος είναι ότι βαρύτερο έχει εκτοξευτεί στην ιστορία. Είναι τραγικό ότι είχαν κατασκευαστεί και πληρωθεί το υλικό για άλλες 2 αποστολές Απόλλων, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων, αλλά εν τέλει προτίμησε η τότε ηγεσία της NASA να μην τις στείλει διότι ήθελε να κρατήσει τις δαπάνες χαμηλά μπας και επιβιώσει η υπηρεσία μέχρι το διαστημικό λεωφορείο, το οποίο εν τέλει άργησε 2 χρόνια και βγήκε εκτός προυπολογισμού. Πιο κοντόφθαλμη ακόμα ήταν η απόφαση να κλείσουν τους αισθητήρες που είχαν αφήσει οι αστροναύτες και κατέγραφαν ακόμα στοιχεία το 1980, ελλείψει χρημάτων για να λαμβάνουν τα δεδομένα.
Η επόμενη αμερικανική αποστολή στη σελήνη έμελε να είναι η Κλημεντίνη το 1994, η οποία δεν ήταν τόσο επιστημονικός δορυφόρος όσο το πρωτότυπο σειράς αισθητήρων που αναπτύχθηκαν για τον Πόλεμο των Άστρων (θυμάται πια κανένας αυτή την τρέλα του Ρήγκαν;) τα οποία ήθελε το Πεντάγωνο να δει πως θα αντιδρούσαν στο διαστημικό περιβάλλον. Η Σελήνη απλά ήταν ο καλύτερος τρόπος να μην προκληθεί διπλωματικό επεισόδιο. Έκτοτε ακολούθησαν μερικές ακόμα αποστολές, σημαντικότερη των οποίων το Lunar Reconnaisance Orbiter το οποίο βρίσκεται ακόμα εκεί και επιτέλους έχει καταφέρει να στείλει καλύτερα δεδομένα τηλεπισκόπισης απ'ότι οι τροχιακές φωτογραφίες από το πρόγραμμα Απόλλων απο τις ειδικές κάμερες με τηλεφακό. Χρειάστηκαν ορισμένες δεκαετίες ώστε οι αισθητήρες από το μη επανδρωμένο πρόγραμμα να φτάσουν το τι μπόρεσαν να κάνουν οι άνθρωποι από τροχιά την δεκαετία του 1960. Επίσης η τεχνολογία των ρομποτικών οχημάτων συνεχίζει να είναι τέτοια ώστε για να κάνουν ότι έκαναν οι ως επι το πλείστων μη επιστήμονες αστροναύτες (τότε οι αστροναύτες ήταν κυρίως πιλότοι, την δεκαετία του 1980 έγιναν οι επιστήμονες η πλειοψηφία που είναι σήμερα) μήνες. Οι 6 τοποθεσίες όπου πήγαν άνθρωποι είναι σχετικά γνωστές, σε τελική ανάλυση είχαν μόνο 3 ήμερες να κάνουν ότι μπορούσαν και συνήθως πήγαν μόνο σε μία κατεύθυνση, ούτε καν κύκλο δεν μπορούσαν σε κάνω σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης η ύπαρξη των ανθρώπων τότε κάλυπτε τις ατέλειες των υπολογιστών, σήμερα θα ήταν πιο αυτοματοποιημένη η αποστολή, πράγμα που θα άφηνε χώρο για πιο πολύ επιστημονική έρευνα.
Μιλόντας όμως για το σήμερα, πόσο ρεαλιστική είναι η επιστροφή στη Σελήνη; Κατ'αρχήν η NASA έχει σε ανάπτυξη τον σύστημα εκτόξευσης στο διάστημα (Space Launch System) το οποίο θα έχει την ισχύ να στείλει επανδρωμένα συστήματα στη Σελήνη. Επίσης σε ανάπτυξη είναι το διαστημόπλοιο Ωρίων το οποίο ο προηγούμενος διοικητής της NASA το περιέγραψε ως Apollo on steroids. Το συγκεκριμένο όχημα είναι υπέρβαρο, αλλά προβλέπεται μία πρώτη δοκιμαστική αποστολή φέτος τον Δεκέμβριο και επανδρωμένη αποστολή το 2017. Η σκοπιμότητα ανάπτυξης του Space Launch System αμφισβητείται έντονα στο διαδίκτυο διότι η SpaceX ετοιμάζει πύραυλο με το 60% της ισχύς της πρώτης έκδοσης του SLS για πολύ λιγότερα χρήματα. Σε κάθε περίπτωση σεληνάκατος δεν είναι υπο ανάπτυξη, όταν ρωτήθηκε από το Κογκρέσο υψηλόβαθμος υπάλληλος της NASA πότε μπορεί να είναι έτοιμο απάντησε ότι αν ξοδεύουν λεφτά όπως την δεκαετία του 60 μπορεί να είναι έτοιμο το 2025 αλλά με τον σημερικό προϋπολογισμό, ποτέ. Εξού και αυτό το παλαβό πρόγραμμα που έχει προτείνει ο σημερινός διοικητής της NASA να μεταφέρουν ένα αστεροϊδή σε σεληνιακή τροχιά ώστε να τον επισκευτούν οι αστροναύτες. Το Κογκρέσο ευτυχώς είναι σκεπτικό, λέει ότι εν τάξει να το μελετήσουμε αλλά χωρίς εκτίμηση κόστους δεν δίνουμε δολλάριο. Μετά από τον αστεροϊδή το Ωρίον μπορεί να χρησιμοποιηθεί να στείλει αστροναύτες στον Άρη, αφού όμως κατασκευαστεί το σχετικό διαστημόπλοιο. Με άλλα λόγια υπάρχει κινητικότητα αλλά χώρις σοβαρό χρήμα, ούτε που έχει κανείς ιδέα τι και πότε θα γίνει
Τόσο το διαστημόπλοιο Απόλλων όσο και η σεληνάκατος έγιναν μεν με την καλύτερη τεχνολογία της εποχής, αλλά και πάλι περιείχαν σημαντικό ρίσκο. Η πυρκαγία του Απόλλωνα 1 με τους 3 νεκρούς αστροναύτες και η έκρηξη στο Απόλλων 13 είναι αρκετά γνωστά, αλλά λίγοι θυμούνται ή γνωρίζουν τον κεραυνό στην εκτόξευση του Απόλλωνα 12 που προκάλεσε απώλεια του υπολογιστή (χρειάστηκε επανεκκίνηση) ή το πρόβλημα στον υπολογιστή της σεληνακάτου του Απόλλωνα 16 που είχε ως αποτέλεσμα να καθυστερίσει η προσελήνωση (και εν τέλει να χαθούνε από την αποστολή) 6 ώρες. Η σεληνάκατος ήταν πάλι ένα απίστευτα αραχνοΰφαντο - αδύναμο αντικείμενο. Για να το διατηρήσουν εντός των ορίων βάρους είχαν λεπτύνει το κέλυφος σε σημείο που όταν σε έναν τεχνικό στο εργοστάσιο του έπεσε το κατσαβίδι από το χέρι άνοιξε τρύπα στο πάτωμα. Οι καρέκλες είχαν καταργηθεί, ήταν άχρηστες στο διάστημα αλλά όσο ήταν στην επιφάνεια της σελήνης αυτό σήμαινε ότι απο-προσεληνώθηκαν οι αστροναύτες καθισμένοι στο πάτωμα. Μόνο έπιπλο ήταν δύο αιώρες για να κοιμούνται οι αστροναύτες, οι οποίες μαζεύονταν στις άλλες περιπτώσεις. Το κέλυφος διατηρούσε μεν το οξυγόνο (ώστε να μην είναι όλη την ώρα με την στολή οι αστροναύτες) αλλά η προστασία από το περιβάλλον ήταν θεωρητική. Πάλι, η σεληνάκατος ήταν στο όρια του τι μπορούσε να στείλει ο Κρόνος 5 ο οποίος είναι ότι βαρύτερο έχει εκτοξευτεί στην ιστορία. Είναι τραγικό ότι είχαν κατασκευαστεί και πληρωθεί το υλικό για άλλες 2 αποστολές Απόλλων, συμπεριλαμβανομένων των πυραύλων, αλλά εν τέλει προτίμησε η τότε ηγεσία της NASA να μην τις στείλει διότι ήθελε να κρατήσει τις δαπάνες χαμηλά μπας και επιβιώσει η υπηρεσία μέχρι το διαστημικό λεωφορείο, το οποίο εν τέλει άργησε 2 χρόνια και βγήκε εκτός προυπολογισμού. Πιο κοντόφθαλμη ακόμα ήταν η απόφαση να κλείσουν τους αισθητήρες που είχαν αφήσει οι αστροναύτες και κατέγραφαν ακόμα στοιχεία το 1980, ελλείψει χρημάτων για να λαμβάνουν τα δεδομένα.
Η επόμενη αμερικανική αποστολή στη σελήνη έμελε να είναι η Κλημεντίνη το 1994, η οποία δεν ήταν τόσο επιστημονικός δορυφόρος όσο το πρωτότυπο σειράς αισθητήρων που αναπτύχθηκαν για τον Πόλεμο των Άστρων (θυμάται πια κανένας αυτή την τρέλα του Ρήγκαν;) τα οποία ήθελε το Πεντάγωνο να δει πως θα αντιδρούσαν στο διαστημικό περιβάλλον. Η Σελήνη απλά ήταν ο καλύτερος τρόπος να μην προκληθεί διπλωματικό επεισόδιο. Έκτοτε ακολούθησαν μερικές ακόμα αποστολές, σημαντικότερη των οποίων το Lunar Reconnaisance Orbiter το οποίο βρίσκεται ακόμα εκεί και επιτέλους έχει καταφέρει να στείλει καλύτερα δεδομένα τηλεπισκόπισης απ'ότι οι τροχιακές φωτογραφίες από το πρόγραμμα Απόλλων απο τις ειδικές κάμερες με τηλεφακό. Χρειάστηκαν ορισμένες δεκαετίες ώστε οι αισθητήρες από το μη επανδρωμένο πρόγραμμα να φτάσουν το τι μπόρεσαν να κάνουν οι άνθρωποι από τροχιά την δεκαετία του 1960. Επίσης η τεχνολογία των ρομποτικών οχημάτων συνεχίζει να είναι τέτοια ώστε για να κάνουν ότι έκαναν οι ως επι το πλείστων μη επιστήμονες αστροναύτες (τότε οι αστροναύτες ήταν κυρίως πιλότοι, την δεκαετία του 1980 έγιναν οι επιστήμονες η πλειοψηφία που είναι σήμερα) μήνες. Οι 6 τοποθεσίες όπου πήγαν άνθρωποι είναι σχετικά γνωστές, σε τελική ανάλυση είχαν μόνο 3 ήμερες να κάνουν ότι μπορούσαν και συνήθως πήγαν μόνο σε μία κατεύθυνση, ούτε καν κύκλο δεν μπορούσαν σε κάνω σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Επίσης η ύπαρξη των ανθρώπων τότε κάλυπτε τις ατέλειες των υπολογιστών, σήμερα θα ήταν πιο αυτοματοποιημένη η αποστολή, πράγμα που θα άφηνε χώρο για πιο πολύ επιστημονική έρευνα.
Μιλόντας όμως για το σήμερα, πόσο ρεαλιστική είναι η επιστροφή στη Σελήνη; Κατ'αρχήν η NASA έχει σε ανάπτυξη τον σύστημα εκτόξευσης στο διάστημα (Space Launch System) το οποίο θα έχει την ισχύ να στείλει επανδρωμένα συστήματα στη Σελήνη. Επίσης σε ανάπτυξη είναι το διαστημόπλοιο Ωρίων το οποίο ο προηγούμενος διοικητής της NASA το περιέγραψε ως Apollo on steroids. Το συγκεκριμένο όχημα είναι υπέρβαρο, αλλά προβλέπεται μία πρώτη δοκιμαστική αποστολή φέτος τον Δεκέμβριο και επανδρωμένη αποστολή το 2017. Η σκοπιμότητα ανάπτυξης του Space Launch System αμφισβητείται έντονα στο διαδίκτυο διότι η SpaceX ετοιμάζει πύραυλο με το 60% της ισχύς της πρώτης έκδοσης του SLS για πολύ λιγότερα χρήματα. Σε κάθε περίπτωση σεληνάκατος δεν είναι υπο ανάπτυξη, όταν ρωτήθηκε από το Κογκρέσο υψηλόβαθμος υπάλληλος της NASA πότε μπορεί να είναι έτοιμο απάντησε ότι αν ξοδεύουν λεφτά όπως την δεκαετία του 60 μπορεί να είναι έτοιμο το 2025 αλλά με τον σημερικό προϋπολογισμό, ποτέ. Εξού και αυτό το παλαβό πρόγραμμα που έχει προτείνει ο σημερινός διοικητής της NASA να μεταφέρουν ένα αστεροϊδή σε σεληνιακή τροχιά ώστε να τον επισκευτούν οι αστροναύτες. Το Κογκρέσο ευτυχώς είναι σκεπτικό, λέει ότι εν τάξει να το μελετήσουμε αλλά χωρίς εκτίμηση κόστους δεν δίνουμε δολλάριο. Μετά από τον αστεροϊδή το Ωρίον μπορεί να χρησιμοποιηθεί να στείλει αστροναύτες στον Άρη, αφού όμως κατασκευαστεί το σχετικό διαστημόπλοιο. Με άλλα λόγια υπάρχει κινητικότητα αλλά χώρις σοβαρό χρήμα, ούτε που έχει κανείς ιδέα τι και πότε θα γίνει