Οι κοινωνικές αναταραχές στην Αμερική κατά την περίοδο του κορονοϊου

Και αυτή η ανάρτηση ανήκει σε αυτές που γράφω εδω διότι δεν θέλω να μαλώσω με τους φίλους μου ενω τους μιλάω. Την ανασκόπισή μου της προεδρίας Τραμπ θα την κάνω μετά την ορκομωσία διότι δεν ξέρω τι έχει να γίνει εκείνη την ημέρα, ήδη το FBI έχει προειδοποιήσει ότι υπάρχουν σχέδια για ένοπλη εισβολή και στα 50 πολιτειακά καπιτώλια.

Η περίοδος αυτή που ζω στην Αμερική δεν είναι η πρώτη στην ζωή μου. Από το 1990 εώς το 1992 ενώ ο πατέρας μου ήταν επισκέπτης καθηγητής στο UCSF ζούσαμε στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο. Την πρώτη χρονιά ζήσαμε Marin County όπου οι ως επί το πλείστον άσπροι συμμαθητές μου με πειράζανε πολύ άσχημα, την δεύτερη στο Ωκλαντ όπου οι ως επί το πλείστον μαύροι συμμαθητές μου ήταν πολύ καλύτεροι απέναντί μου. Ήμουν εδώ κατά τα επεισόδια του Ρόντεϋ Κινγκ και μάλιστα έχω βάλει ανάρτηση γι'αυτά στην εικοστή επέτειό τους. Την δεύτερη χρονιά που ήμουν μαθητής είχαμε ομαδική εργασία με συμμαθητή μου. Ήρθε αυτός μία φορά στο σπίτι μου πάνω στους λόφους και κατέβηκα εγώ επίσης στο σπίτι του κάτω στην πεδιάδα. Αυτός ζούσε με τον αδερφό του και κηδεμόνας του ήταν η θεία του. Δεν ρώτησα ποτέ τι κάνει η μητέρα ή ο πατέρας του, αλλά είναι δεδομένο ότι δεν ήταν τμήμα της ζωής του συμφοιτητή μου ή του αδερφού του. Το σπίτι του φυσικά ήταν πολύ μικρότερο και η γειτονιά πολύ χειρότερη. Ωστόσο σε ένα πράγμα τον ζήλευα, ότι αυτοί πήγαιναν με σχολικό λεωφορείο από το σπίτι τους ενώ εμένα με οδηγούσαν οι γονείς μου. Τώρα πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν έχω τόση εμπειρία με την λευκή φτώχεια ή με τις διαλημμένες οικογένειες λευκών. Το μόνο μέρος που αυτά τα είδα ήταν στα Αππαλάχια και στο Ουίλσον μετά και συγκριτικά οι εμπειρίες μου ήταν αρνητικότερες. Οι μαύροι συνάδελφοι ήταν πολύ δεκτικοί απέναντί μου, ήμουν απλά τμήμα της τάξης. Τόσο στο υποχρεωτικό σχολείο οδικής αγωγής, όσο και στην County Fair αλλά μετά και υπάλληλος στο Ούιλσον έπεσα σε λευκό κόσμο για τον οποίο ήμουν απλά ξένος και ήταν απότομοι μαζί μου. Τα προσόντα μου δεν σήμαιναν τίποτα, μόνο η προφορά μου. Πριν παρεξηγηθούμε υπήρχε και κόσμος ο οποίος με δέχτηκε θερμά, κάθε άλλο παρά όλοι ήταν εχθροί. Ωστόσο αυτό που θέλω πω είναι ότι δεν είμαι ιδιαίτερα αντικειμενικός απένταντι στην τωρινή κατάσταση. Επίσης ούτε με την Ελλάδα έχω τις ίδιες εμπειρίες με όλους. Γενικά δεν έχω ζήτημα με τις διαδηλώσεις, αν μη τι άλλο και ο ίδιος έχω κατέβει 8 φορές, ως επί το πλείστον για την Μακεδονία. Αυτό απλά ακολουθεί τον πατέρα μου που είχε κατέβει ήδη παιδάκι 6 ετών σε συλλαλητήριο για την Κύπρο κατά την διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ. Το ιστολόγια αυτό ξεκίνησε μετά από μία σειρά από e-mail που έστελνα στις ως επί το πλείστον Κυπρίες φίλες από το Montpellier όπου ανέφερα και την γνώμη μου για τα Δεκεμβριανά του 2008: Συμφωνούσα με την οργή των διαδηλωτών για την όλη κατάσταση στην Ελλάδα όπου το καλό παιδί που σπουδάζει για να προκόψει και θυσιάζει την κοινωνική του ζωή σε φροντιστήρια και μαθήματα μέχρι τέλους καταφέρνει στην καλύτερη των περιπτώσεων μία δουλειά σε πολύ χαμηλότερα προσόντα και κακή αμοιβή και συνθήκες ενώ ο φλώρος με το μέσον βολεύεται, αλλά διαφωνούσα με την μηδενηστική βία που αποτυπώθηκε από το σύνθημα "μας γαμάτε τη ζωή με τα φροντιστήρια, σας γαμάμε την πόλη". Επίσης σε καμία περίπτωση δεν μου άρεσε η αποθέωση της μηδενιστικής αναρχικής αριστεράς και οι όποιες λύσεις που προέτρεπε και ήταν το τι εφαρμώστηκε στην Μεταπολίτευση και οδήγησε εν τέλει στα Δεκεμβριανά: όπως είπε ο Τσίπρας, να προσλάβουμε 50,000 επιπλέον στο δημόσιο, ενώ η Ελλάδα οδηγούνταν ταχύτατα στην χρεωκοπία.

Οι κινητοποιήσεις στην Αμερική ανήκουν και στα δύο άκρα. Οι πρώτοι που βγήκαν ήταν το δεξιό άκρο με τις κινητοποιήσεις κατά της μάσκας των οποίων το αποκορύφωμα ήταν η κατάληψη του κυβερνείου του Μίσιγκαν. Μία εβδομάδα αργότερα ακολούθησε η δολοφονία του Τζώρτζ Φλόυντ. Ναι ο Τζώρτζ Φλόυντ είχε ποινικό μητρώο. Δεν καταναλώνω κατ'ανάγκην τις διάφορες αγιογραφίες που εν συνεχεία ακολούθησαν του τύπου "ο ήρεμος γίγαντας" ούτε και βλέπω το CNN άκριτα. Αν μη τι άλλο την αξιοπιστία του την μάθαμε με τους 80,000 νεκρούς της Τιμισοάρα, τους κορμοράνους του Κόλπου, το πως μετέδιδε τους εμφυλίους της Γιουγκοσλαβίας και την προετοιμασία για τον πόλεμο του Ιράκ. Ωστόσο ένα φοβερό ποσοστό του τύπου ένα στα εννιά μαύρα παιδιά μεγαλώνουν με γονέα στην φυλακή. Οι μαύροι είναι ένα 13% του πληθυσμού αλλά οι μισοί φυλακισμένοι. Ο λόγος δεν είναι μόνο ότι εγκληματούν παραπάνω από τον υπόλοιπο πληθυσμό λόγω φτώχειας, τους ελέγχουν και περισσότερο ή και χειρότερα. Είδαμε φέτος τις διάφορες Κάρεν να φωνάζουν την αστυνομία όταν του τύπου τους έλεγαν να βάλουν το λουρί στο σκυλί τους στο πάρκο. Σύμφωνα με το Economist, με βάση τα Μεγάλα Δεδομένα (Big Data) το 20% των αστυνομικών είναι ρατσιστές. Στην περίπτωση του Φλόυντ η υπόθεση ήταν προσωπική: Και ο αστυνομικός μου γονάτισε στον λαιμό του μέχρι να τον σκοτώσει χωρίς ο άλλος να αντιδρά και το θύμα γνωρίζονταν. Ήταν και οι δύο πορτιέρηδες σε μπαρ και είχαν προσωπική διαφορά και ο θύτης το έκανε από εκδίκηση διότι μπορούσε ενώ φορούσε την στολή. Το θέμα είναι γιατι οι άλλοι τρεις αστυνομικοί δεν σταμάτησαν την δολοφονία. Αυτό ήταν και είναι το στοιχειώδες πρόβλημα της Αμερικανικής Αστυνομίας. Όχι το 20% που είναι ρατσιστές, το 80% που δεν τους σταματάει. Σε τελική ανάλυση ο Ρόντευ Κίνγκ έτρεχε με υπερβολική ταχύτητα μεθυσμένος στον αυτοκινητόδρομο και όταν τον σταμάτησαν τους είπε κάτι. Αυτό όμως δεν ήταν δικαιολογία για να τον κάνουν τόπι στο ξύλο.

Στην Αμερική κάθε γενεά οι μαύροι βγαίνουν στον δρόμο και διαδηλώνουν βίαια για τα δικαιώματα τους. Πριν τον Ρόντεϋ Κινγκ είχαν βγει για τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, τον οποίο όσο και να προσπαθούν να τον αγιοποιήσουν όλοι τώρα ήταν την εποχή του ένας εξαιρετικά μισητός ακτιβιστής που πήγαινε όπου υπήρχε πρόβλημα και με μη βίαιες μεθόδους προκαλούσε αντι-πρόβλημα ώστε να φέρει αλλαγή. Αντίσοιχα μία γενιά νωρίτερα είχαν βγει κατά την διάρκεια του πολέμου και γενικά έως κάπου το 1880, διότι νωρίτερα ήταν ο εμφύλιος και δεν είχαν δικαιώματα. Η αντίδραση συνήθως ήταν απλή: ελάμβαν λίγα ακόμα δικαιώματα τα οποία ικανοποιούσαν την γενιά μετά από άγρια καταστολή, αλλά όχι ισότητα και η επόμενη γενεά ξαναέβγαινε στους δρόμους. Απλά οι επόμενοι μαθαίνουν από τους προηγούμενους. Όταν κάηκε το Λος Άντζελες το 92 τα σχόλια ήταν γιατι βλάκες κάψατε την γειτονιά σας η οποία δεν έχει και τίποτα άξιο και δεν πάτε να κάψετε την γειτονιά των πλουσίων. Το έγραψε σε βιβλίο του ο Μάικλ Μουρ και τους έβαλε σχεδιάγραμμα για τις διαδηλώσεις για την 5η επέτειο του Ρόντεϋ Κίνγκ σε ποια πλούσια Ρεπουμπλικανική γειτονιά του Λος Άντζελες να πάνε να κάψουν και οδηγίες για την πορεία. Ε λοιπόν οι επιδρομείς των ακούσαν και όντως πήραν τα αμάξια τους και κάψαν και κλέψαν τις ακριβές μπουτίκ. Σε καμία περίπτωση δεν εγκρινω, πριν παρεξηγηθώ. Σε καμία περίπτωση δεν εγκρίνω τις επιθέσεις στα αγάλματα, αν μη τι άλλο η Ανατολική Ευρώπη έδειξε πως ο καλύτερος τρόπος να ξεφορτωθείς τους ανεπιθύμητους είναι να τους βάλεις σε ειδικό πάρκο για να θυμίζεις στους νεωτέρους, όχι η ολοκληρωτική καταστροφή. Ακόμα παραπάνω δεν μου άρεσε που επιτέθηκαν σε αγάλματα τύπου Θερβάντες καθότι θυμάμαι την σκηνή από την Γαλλική Επανάσταση όπου άνοιξαν, σύλλησαν και πέταξαν στον Σηκουάνα τους τάφους των Γάλλων βασιλέων αλλά όχι τον Turrene διότι νοιάζονταν για τους στρατιώτες του: Εστω να πετάξεις τους ρατσιστές (που δεν συμφωνώ) αλλά κάποιους να σεβαστείς για όνομα, όχι στην ισοπέδωση. Επίσης σε καμία περίπτωση δεν ακούω τα διάφορα συνομωσιολογικά ότι οι εταιρείες έδωσαν λεφτά στους διαδηλωτές να συνεχίσουν για να ρίξουν τον Τραμπ, κατά τον τρόπο που οι αδελφοί Κωχ χρηματοδότησαν με $25 εκατομμύρια το κίνημα Tea Party ώστε να πετύχουν φοροαπαλλαγές, όπως απεκάλυψε ο Guardian προ δεκαετίας. Οι εταιρείες πληοροφορικής είναι μεν ως επί το πλείστον φιλικές με τους Δημοκρατικούς, αλλά βλέπε και Peter Thiel της Facebook που ήταν από τους βασικούς χρηματοδότες του Τραμπ. Η ευρύτερη τάξη όμως των πλουσίων υποστηρίζει τους Ρεπουμπλικανούς, όπως απεδείχθει τώρα που άρχισε να προβάλλεται ποιος χρηματοδότησε αυτούς που αμφισβήτησαν στην Γερουσία την εκλογή Μπάιντεν. Όσο θυμάμαι, και έχω την κακή συνήθεια να διαβάζω τα σχετικά αρθρα στην Καθημερινή και το Βήμα, η αναλογιά εταιρικής χρηματοδότησης από το ανοιχτό χρήμα είναι 55-45 υπέρ των Ρεπουμπλικανών και ακόμα χειρότερη ως προς το γκρίζο χρήμα (βλέπε PAC, Super PAC και Spooky PAC). Κανένας ορθά δρων δεν χρηματοδοτεί την καταστροφή της περιουσίας του, αν και είναι δεδομένο ότι δεν δρουνε όλοι οι παράγοντες ορθολογικά.

Φτάνουμε με το καλό στην ημέρα των εκλογών και στη καθαρή ως προς απόλυτους αρθμούς ψήφων νίκη Μπάιντεν αν και στις κρίσιμες πολιτείες ήταν πιο οριακή: Ο Τραμπ αποδεδειγμένα ήταν πρόθυμος να κάψει την χώρα για να κερδίσει και η εμπρηστική ρητορική του έφερε παραπάνω κόσμο στις κάλπες ο οποίος δεν ψήφιζε συνήθως, και από τα δύο άκρα. Το βασικό όμως που έκρινε το αποτέλεσμα ήταν ότι λευκοί πτυχιούχοι που συνήθως ψηφίζουν Ρεπουμπλικανούς απαιτώντας φοροαπαλλαγές, ψήφισαν τον Μπάιντεν διότι δεν τους άρεσε ο τρόπος που συμπεριφέρονταν ο Τραμπ. Ο Μπάιντεν είναι ιστορικά ένας μέσης ευφυϊας πολιτικός με αυξημένη συναισθηματική ευφυϊα ο οποίος έχει τοποθετήσει τον εαυτό του στο ιδεολογικό κέντρο του Δημοκρατικού κόμματος, όποιο και αν είναι αυτό. Αποτέλεσμα είναι ότι ήταν ο εισηγητής του νόμου περί εγκληματικότητας του 1994 ο οποίος άυξησε τις ποινές πολλών εγκλημάτων, τότε ήταν το κέντρο. Οι ανώτερες φιλοδοξίες του απέτυχαν διότι αποδεδειγμένα είναι γκαφατζής. Η εκλογή του έχει να κάνει με την επιθυμία των Δημοκρατικών για μία βέβαιη νίκη, κατά τον τρόπο που τον Σβαρτσενέγκερ ακολούθησε στην Καλιφόρνια πάλι ο Τζέρυ Μπράουν. Αν μη τι άλλο, όπως πάει η Καλιφόρνια, πάει και η χώρα, και αν είχε καθόλου πολιτικό ένστικτο ο Τραμπ θα είχε όπως ο Σβαρτσενέγκερ δεύτερη θητεία. Όπως ο Τζέρυ Μπράουν απεδείχθει να έχει μυαλό ξυράφι παρα την ηλικία του, έτσι πιστεύω θα τα καταφέρει και ο Μπάιντεν, όσο και αν δεν του φαίνεται διότι κιακιάζει. 'Οτι είναι κεκές, είναι αρκετά γνωστό.

Όπως έλεγαν οι διάφοροι Τραμπολόγοι, και καθότι είναι μέρος της επικαιρότητας επι δεκαετίας υπάρχουν αρκετοί, εν τέλει δεν απεδείχθει την ήττα του και ούτε πιστεύουν ότι θα την παραδεχτεί δημοσίως ποτέ. Απεναντίας έβγαλε το κοινό του να διαδηλώσει για τα τρομοκρατήσει τους Ρεπουμπλικανούς ώστε να ανατέψει το αποτέλεσμα. Μετά από δυο μάλλον αποτυχημένες διαδηλώσεις, είχαμε το μεγάλο ντου των Φώτων. Ο Μιχάλης Ιγνατίου είχε προειδοποιήσει. Το ερώτημα σε αυτή την φάση είναι ποιός φέρει τις ευθύνες για το χάος και την εισβολή. Καθότι άκουσα διάφορα θα το αναλύσω, τουλάχιστον όπως το είδα εγώ. Κατ'αρχήν πολλοί έχουν συγκρίνει αρνητικά το πως αντέδρασε η αστυνομία στις διαδηλώσεις στην Ουάσιγκτον του Black Lives Matter σε σχέση με το πως αντέδρασε στους εισβολείς. Σε ένα βαθμό είναι το ίδιο φαινόμενο με το ότι στην Ελλάδα αν γίνεται μάχη στον δρόμο ακροδεξιών - ακροαριστερών η ΕΛΑΣ θα πάμε με πλάτη στους ακροδεξιούς διότι ξέρει ότι δεν θα φάει πέτρες και μολότωφ από αυτούς. Το άλλο είναι ότι ακριβώς μετά από το σκηνικό όπου ο Τραμπ διέλυσε τους ειρηνικούς διαδηλωτές απένταντι στον Λευκό Οίκο (και ήταν ειρηνικοί εκείνη σε αυτή την φάση) μόνο και μόνο για να περάσει απέναντι να βγάλει την φωτογραφία στην εκκλησία με την Βίβλο που κρατούσε ανάποδα, οι αστυνομικές αρχές δεν ήθελαν να επαναληφθει το σκηνικό ιδίως με κόσμο ο οποιος ήταν πιθανότερο να έχει και όπλα. Υπάρχουν τρεις σοβαρές αστυνομικές αρχές που είχαν ευθύνη για την ασφάλεια εκείνη την ημέρα. Η πρώτη είναι η Αστυνομία του Καπιτωλίου η οποία είχε και το γενικό πρόσταγμα. Το συγκεκριμένο σώμα είναι υπό τον πολιτικό έλεγχο της Νομοθετικής εξουσίας, η οποία σε αυτή την φάση είναι χωρισμένη (Δημοκρατική Βουλή, Ρεπουμπλικανική Γερουσία). Επόμενος κύκλος είναι η Μητροπολιτική Αστυνομία της Ουάσικγτον η οποία είναι υπό τον έλεγχο της Δημοκρατικής δημάρχου. Και οι δύο σε εκείνη την ημέρα ήταν πλήρως κινητοποιημένες και δεν είχαν εφεδρεία. Μάλιστα οι οργανωμένοι για κακό διαδηλωτές (περισσότερα αργότερα) έβαλαν βόμβες και στα αρχηγεία των Ρεπουμπλικανών και των Δημοκρατικών για να διασπάσουν την προσοχή και δυνάμεις ενώ έκαναν έφοδο. Γενική εφεδρεία ήταν η πολιτειακή εθνοφρουρά της Κολώμπια η οποία είναι υπό τον άμεσο έλεγχο του Πενταγώνου διότι το DC δεν είναι πολιτεία. Λόγω του ότι στις διαδηλώσεις του Black Lives Matter είχαν εμφανίστει σε τεράστιους αριθμούς υπήρχε συμφωνία να τους έχουν εκτός του πλάνου να ελέγχουν την κυκλοφορία που υπό κανονικές συνθήκες ελέγχει η Μητροπολιτική Αστυνομία. Ωστόσο δεν είχαν κινητοποιηθεί πλήρως παρότι υπήρχαν πληροφορίες για το τι θα συνέβαινε, όλα συζητούνταν ανοιχτά στο Parler και εμφανίστηκε κόσμος με T shirt καταλαμβάνουμε το Καπιτώλιο 1.6.2021 (Αμερικάνικη ημερομηνία, στην Ευρώπη το γράφουμε 6/1/20201). Όταν ζήτησαν επειγόντως ενισχύσεις όταν άρχισαν να μπουκάρουν στο Καπιτώλιο, όχι απλά δεν υπήρχε κάτι έτοιμο, ο εκτελών χρέη υπουργού Άμυνας αρνήθηκε να κινητοποιήσει τη Εθνοφορουρά. Όταν κινητοποίησαν τις Εθνουφρουρές τους οι κυβνερνήτες Βιρτζίνια και η Μέρυλαντ κατ'αρχήν αρνήθηκε να τις δεχτεί, εώς ότου ο Πενς έφερε στο τηλέφωνο και την Πελόσι και τον ΜακΚονελ λέγοντας του υπουργού ότι αν δεν κινητοποιήσει την Εθνοφορουρά θα ανατρέψουν τον Τραμπ με την 25η τροπολογία και θα κάνουν τον Πενς πρόεδρο ώστε να κινητοποιήσει την Εθνοφρούρα. Τι έκανε ο Τραμπ σε εκείνη την φάση; Ήταν στον Λευκό Οίκο και αρνήθηκε να κάνει το παραμικρό. Στις διαδηλώσεις του καλοκαιριού εμφνίστηκαν από το πουθενά αστυνομικές δυνάμεις χωρίς διακριτικά οι οποίες μπαγλάρωναν διαδηλωτές στο μέσον του δρόμου. Εκ των υστέρων μάθαμε ότι ήταν η συνοριοφυλακή, οι προστατευτικές υπηρεσίες της CIA και διάφορες άλλες από τις περίπου 100 ομοσπανδιακές αστυνομικές δυνάμεις. Φυσικά καμία εξ'αυτών δεν είχε κινητοποιηθεί ή ηταν σε ετοιμότητα.

Η ημέρα ξεκίνησε με συλλαλητήριο όπου μίλησε ο Τζουλιανί, ο Τραμπ Τζούνιορ και ο ίδιος ο Τραμπ ο οποίος είπε στους διαδηλωτές πάτε να ανατρέψετε το αποτέλεσμα. Το κοινό ξεχύθηκε στο Καπιτώλιο φωνάζοντας κρεμάστε τον Πενς, κρεμάστε τους προδότες. Η σύνθεση των διαδηλωτών ήταν ανομοιογενής: Υπήρχε μία ομάδα η οποία είχε πλαστικές χειροπέδες η οποία μπήκε μέσα στη Βουλή οργανωμένη με σκοπό μάλλον να πάρει ομήρους. Σε αυτούς άνηκε η διαδηλώτρια που πυροβολήθηκε στον λαιμό. Οι υπόλοιποι νεκροί, πέραν του αστυνομικού που σκοτώθηκε όταν τον χτύπησαν στο κεφάλι με πυροσβεστήρα, απ'όσο ξέρουμε ως τώρα δεν ήταν από αστυνομική δράση, αλλ'άυτό μπορεί να αλλάξει. Στην ομάδα είχαν παρεισφρύσει και πράκτορες ξένων μυστικών υπηρεσιών διότι ο τρίτος της Βουλης Jim Clyburn κατείγγειλε ότι ενώ το επίσημο γραφείο του στο κέντρο του Καπιτωλίου δεν μπήκε κανένας, κάποιοι μπήκαν στο κανονικό γραφείο του στον 4ο όροφο που δεν έχει ταμπέλα, σε ένα κτήριο που και οι ίδιοι οι βουλευτές έχουν δυσκολία να προσανατολιστούνε και έκλεψε ένα iPad του. Πολλοί όμως από τους εισβολείς ήταν και τουρίστες, όπως ο Βικινγκ. Η αντίδραση της αστυνομίας του Καπιτωλίου δεν ήταν ενιαία καθότι άλλοι αστυνομικοί έκαναν σέλφι με τους διαδηλωτές και άλλοι έπαιψαν κυνηγητό με κίνδυνο της ζωής τους ώστε να μην μπουν στην κακά φυλασσόμενη αίθουσα της Βουλής. Πάντως η όλη αντίδραση της ευρύτερης κοινότητας ήταν αρνητικοί. Όπως έλεγε ένας στο Twitter, αν οι CEO βγαίνουν και το καταδικάζουν, το ζήτημα είναι σοβαρο. Το δεδομένο είναι ένα, ο καλύτερος τρόπος να βγει συμπέρασμα είναι να δημιουργηθεί μία διακομματική επιτροπή σε στυλ 11η Σεπτεμβρίου να δούμε τι όντως συνέβει. Διότι ως τότε ανάμεσα σε αυτά που λέω και αυτά που λένε φίλοι με τους οποίους δεν θέλω να μαλώσω είναι θέμα κρίσεως. Ας δουμέ σε 8 ημέρες αν η αλλαγή εξουσίας θα γίνει ομαλά και αν το πάθημα έγινε μάθημα.