Την προηγούμενη εβδομάδα ανέβηκα εκτάκτως στο σπίτι των γονέων. Το διαβατήριο μου είχε ληξει και ανέβηκα διότι η αίτηση γίνεται αυτοπροσώπως στο προξενείο καθότι σου παίρνουν τα δακτυλικά αποτυπώματα. Αντίστοιχα αυτή την εβδομάδα οι γονείς μου έχουν έρθει για να περάσουμε μαζί τις γιορτές. Την Τετάρτη μου έδωσαν στον Δήμο νέο φορτητό υπολογιστή και έτσι δεν χρειάστηκε να κουβαλήσω τον σταθερό μου ώστε να δουλέψω από το σπίτι των γονιών την Παρασκευή. Ξαναμίλησα με τον Βολιώτη φίλο για να τον ρωτήσω για το VPN, και χάρηκα διότι είχαμε να τα πούμε μήνες. Την Πέμπτη λοιπόν πήγαμε εγώ και οι γονείς στο προξενείο του Σαν Φρανσίσκο μαζί με τα χαρτιά. Για να μην πολυλογώ η υπόθεση ήταν γραφειοκρατική κατά το κλασικό ελληνικό και αγχωτική αν θα έχω ότι χρειάζεται, ιδίως καθότι δεν μπόρεσα να βγάλω φωτογραφία στο Φρέσνο. Αφότου τελειώσαμε και οι τρεις πήγαμε μέσα και γνωρίσαμε τον νέο πρόξενο της Ελλάδας, ο οποίος απεδείχθει Πειραιώτης έστω και Κερκυραϊκής καταγωγής. Η προηγούμενη θέση του ήταν στο Άμπου Ντάμπι και έτσι του έθεσε ο πατέρας μου ένα κλασσικό ερώτημα και για μένα: για ποιό λόγο έχουμε τόσο φιλικές σχέσεις με την χώρα αυτή και ποίο το πρόβλημά τους με την Τουρκία. Η απάντηση με εξέπληξε αλλά εκ των υστέρων δεδομένου όσων γνωρίζω έπρεπε να το είχα φανταστεί: Είναι το ζήτημα της μοναρχίας στο Ισλάμ. Οι χώρες του Κόλπου είναι μοναρχίες, ως επί το πλείστον απόλυτες. Ακόμα και αν υπάρχει κάποιο κοινοβουλευτικού τύπου σώμα μιλάμε για την κατάσταση στην Αγγλία πριν τον Αγγλικό εμφύλιο: Ο βασιλιάς κυβερνά και το κοινοβούλιο περισσότερο συμβουλεύει. Τα διάφορα επαναστατικά καθεστώτα εν τέλει μάλλον κατέληξαν πάλι σε μοναρχίες άλλου τύπου, βλέπε Άσαντ ή Σαντάμ. Το χάος του Ιράκ μετά την Αμερικανική εισβολή ή τα μονοκομματικά καθεστώτα που κατέληξε η Παλαιστίνη μάλλον τους βολεύει διότι αντιπαραβάλλονται αρνητικά στους ευημερία τους. Το πολιτικό Ισλάμ όπως το πρεσβεύει ο Ερντογάν αλλά και νωρίτερα ο Χομεϊνί είναι κίνδυνος θάνατος για τη ευημερία των καθεστώτων διότι δείχνει ότι είναι εφικτός ο συγκερασμός πραγματικού Ισλαμισμού και Δημοκρατίας, όπως και αν είναι αυτή και στα δύο καθεστώτα. Αυτό εξηγεί επίσης και την εχθρικότητα με το Ιράν, σε συνδυασμό βέβαια και με την αντιπαράθεση Σιιτών-Σουνιτών. Πριν παρεξηγηθούμε, την ανάλυση αυτή δεν την έκανε ο πρόξενος, εγώ την κάνω. Μέσα σε όλα άρχισαν τα ΜΜΕ να μας θυμίζουν ότι πέρασαν και δέκα χρόνια από τον αυτοπυρπολισμό του Τυνήσιου οποροπώλη που τα ξεκίνησε όλα.
Τα αίτια του αυτοπυρπολισμού ήταν περισσότερο προσωπικά. Απλά όπως αναγνωρίζει κανείς που έχει διαβάσει το Dune του Frank Herbert υπάρχουν πάντα τυχαία γεγονότα που προκαλούν ριζοσπαστικές αλλαγές στην ιστορία. Δεν υπήρχε κάποιο σκοτεινό σχέδιο κύκλων να ανατρέψει τον Μπεν Αλί ή τα αραβικά καθεστώτα γενικά. Δεν προκάλεσε την Αραβική Άνοιξη η Χίλαρυ Κλίντον, αν και προσπάθησε να την κατευθείνει σε πιο φιλοαμερικανική κατεύθηνση. Αν μη τι άλλο στην πρώτη φάση ανέτρεψε φιλοαμερικανικά καθεστώτα, μετά ανέτρεψε αντιαμερικανικά. Οι Αραβικές κοινωνίες έβραζαν λόγω της στασιμότητάς τους, ο αυτοπυρπολισμός ήταν η σπίθα που άναψε. Δέκα χρόνια αργότερα μάλλον απεδείχθει Αραβική εκδοχή του 1848, μικρές εν τέλει αλλαγές σε καθεστώτα αλλά μεγάλες αλλαγές σε νοοτροπία. Η μεγάλη έκπληξη των Δυτικών παρατηρητών ήταν που εν τέλει η Αραβική άνοιξη στην καλύτερη περίπτωση οδήγησε σε Ισλαμικά παρά σε Φιλελεύθερα καθεστώτα. Ωστόσο το πλέον εκδυτικισμένο τμήμα του Αραβικού κόσμου ήταν οι Μπααθιστές, και εκείνοι ήταν κυρίως που ανατράπηκαν.
Η Τυνησία είναι εν τέλει η μόνη περίπτωση σχετικής επιτυχίας. Οι άλλες χώρες οδηγήθηκαν είτε σε εμφύλιο είτε σε παλινόρθωση είτε στην καλύτερη περίπτωση σε σχετική μονο φιλελευθεροποίηση. Η Τυνησία ήταν η χώρα που εν τέλει οι φιλελεύθεροι απεδείχθησαν οι πιο ισχυροί αλλά το εκλεγμένο καθεστώς που ακολούθησε ήταν το Ισλαμικό κίνημα Αναγέννηση το οποίο σχετίζεται με την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Εμείς απ'έξω μιλάμε περισσότερο με μία φιλελεύθερη εκδυτικυσμένη ελίτ στα Αραβικά κράτη, ο απλός λαός όμως ελάμβανε παροχές από Ισλαμικές φιλανθρωπικές οργανώσεις και αυτούς εν τέλει ψήφισε. Το νέο καθεστώς όμως ήταν αρκετά σοφο να μην υπερβεί τα εσκαμμένα της δημοκρατίας. Σκληροπυρηνικοί Ισλαμιστές δολοφώνησαν αντιισλαμιστές πολιτικούς, αλλά αντί να εκμεταλλευτούν την κατάσταση για Ερντογανικού τύπου αυταρχική στροφή το κίνημα Αναγέννηση καταδίωξε τους δολοφόνους. Αν κανείς αναρωτιέται γιατί, είναι διότι απλά αυτό απαιτούσε η τοπική κοινωνία. Κατ'αντιστοιχία στην Λατινική Αμερική δεν γίνονται πραξικοπήματα παρα τα 150+ χρόνια συνεχόμενων σχετικών ανατροπών διότι η κοινωνία και η ελίτ τα έχει ξεπεράσει και είναι πιο πρόθυμη να δεχτεί τα όρια της δημοκρατίας. Στις άλλες Αραβικές χώρες όμως δεν εγινέ αυτό.
Στην Αίγυπτο είχαμε τον Μορσί ο οποίος απεδείχθει αρκετά αυταρχικός, και φιλότουρκος, και ανατράπηκε με συναίνεση των φιλελευθέρων από ένα καθεστώς αυταρχικότερο. Ωστόσο οι ελεύθερες κοινοβουλευτικές εκλογές έδειξαν τις πολιτικές προτιμήσεις της Αιγυπτιακής κοινωνίας. Η Μουσουλμανική αδελφότητα ήρθε πρώτο κόμμα με 40% των ψήφων. Δεύτεροι όμως ήταν οι σκληροπυρηνικοί του Νουρ με ένα 20%. Οι φιλελεύθεροι έλαβαν ένα 5% περίπου και φυσικά με τέτοιο ποσοστό δεν γίνεσαι κυβέρνηση. Ο Μορσί έκανε ανοίγματα προς το Νουρ, όχι τα αριστερά, και αυτό εν τέλει είναι που εν τέλει τον έκανε να χάσει την έξωθεν καλή μαρτυρία.
Η Αλγερία ήταν η πρώτη χώρα που είχε κάνει δημοκρατικοί εξέγερση ήδη το 1988, ακολούθησαν εκλογές, νίκησαν οι Ισλαμιστές και το κατεστημένο δεν δέχτηκε να παραδώσει την εξουσία οδηγώντας την χώρα σε άσχημο εμφύλιο την δεκαετία του 1990. Ο Μπουτεφλίκα εν τέλει ανέλαβε την εξουσία το 1999 και ενω εν τέλει έφερε σχετική φιλελευθεροποίηση, μέχρι το 2010 εν τέλει είχε οδηγήσει σε οστεοποίηση του καθεστώτος. Ο κόσμός δεν κατέβηκε να διαδηλώσει εναντίον του, φοβόταν να μην ξεσπάσει νεός εμφύλιος. Ωστόσο εν τέλει το 2019 όταν πλέον είχε αρρωστήσει πολύ άσχημα και δεν κυβερνούσε χρόνια, εδώ δεν μιλούσε καν, ο κόσμος βγήκε απαιτώντας έναν πρόεδρο που να είχε έλεγχο του εγκεφάλου του. Το καθεστώς ενέδωσε, δεν τον ξανακατέβασε αλλά ακύρωσε κάθε αντιπολιτευόμενο υποψήφιο με αποτέλεσμα μποϋκοτάζ, και εν τέλει βγήκε νέος πρόεδρος. Μάλλον μεταρρύθμιση παρά αλλαγη καθεστώτος. Παρόμοια ήταν η κατάσταση σε διάφορες άλλες μοναρχίες τύπου Ιορδανία και Μαρόκο: ο βασιλίας απλά έδωσε παραπάνω εξουσία στο κοινοβούλιο και επέτρεψε σχετικά πιο ελεύθερες εκλογές, αλλά δεν παρέδωσε την εξουσία. Στο Μπαχραίην ο σείχης ήθελε να κάνει το ίδιο, αλλά η Σαουδική Αραβία του το απαγόρευσε.
Λιβύη, Υεμένη και Συρία η ανατροπή του καθεστώτος οδήγησε σε εμφύλιο. Στη Λιβύη τα αίτια ήταν εσωτερικά, απλά οι διάφορες φυλές δεν καταδέχθηκαν την δημοκρατική εναλλαγή και εν συνεχεία έφεραν εξωτερική βοήθεια. Στην Υεμένη και την Συρία όμως υπήρξε άμεση εξωτερική επέμβαση. Η Σαουδική Αραβία δεν μπορούσε να ανεχθεί καθεστώς υπό των έλεγχο των Χούτι και εισέβαλε. Στη Συρία ο Άσαντ, ή έστω η μητέρα του, δεν μπορούσε να ανεχθεί πτώση του καθεστώτος που θα σήμαινε πιθανόν εξολόθρευσή τους και όλων των Αλεβητών. Από την άλλη η σουνιτική πλειοψηφία απαίτησε εξουσία και στράφηκε στην Μουσουλμανική Αδελφότητα και εν τέλει την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος. Αυτοί χρηματοδοτήθηκαν από την Τουρκία, αν και όχι μόνο με δικά της χρήματα. Ο Άσαντ εν τέλει έφερε την Ρωσία στο πλευρό του. Η κατάσταση είναι γνωστή, η υπόθεση έχει κακοφορμίσει προ πολλού.
Το τελικό αποτέλεσμα μετά δέκα χρόνια μάλλον θυμίζει όπως είπαν αρκετοί αναλυτές συνδυασμό του 1848 με τους πολέμους της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης. Ο Τριαντακονταετής Πόλεμος τελείωσε όταν πια όλες οι πλευρές είχαν εξαντληθεί, η Γερμανία είχε καταστραφεί και εν τέλει συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν εφικτή ολοκληρωτική νίκη. Πλήρη νίκη σε στυλ Πρώτος ή Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ή Ναπολεόντιοι δεν ήταν συνήθως το αποτέλεσμα των ολοκληρωτικών πολέμων της Ευρώπης και δεν βλέπω να είναι αποτέλεσμα της Αραβικής Άνοιξης. Κάποια στιγμή θα έρθει μία σχετική ειρήνη εώς ότου η επόμενη γενιά μεγαλώσει και εξεγερθεί και αυτή. Στην Ευρώπη οι διασυνοριακές εξεγέρσεις έληξαν εν τέλει μόλις το 1989, παρότι η εποχή των Επαναστάσεων κατά τον Χόμπσμπαουμ είναι το 1789-1848. Ο Αραβικός κόσμος έχει πολύ δρόμο ακόμη