Το θεμα της σημερινής αναρτησης είναι λίγο σοβαρό ίσως. Απλά είμαι σε φάση που έχω λίγο φόρτο εργασίας και μπορώ να σκέφτομαι και σοβαρότερα θέματα. Μου έχει μείνει να κάνω το κείμενο της αφίσας, την στατιστική για την αφίσα άλλου μαθήματος, homework στατιστικής, έρευνα και ό,τι άλλο προκύψει. Σε σχέση όμως με αυτά που είχα να κάνω ως τώρα είναι ένα τίποτα.
Η Ελληνική οικονομία έχει βυθιστεί σε βαθιά κρίση. Τα αρχικά αίτια ήταν καθαρά εξωγενή: ούτε φούσκα ακινήτων είχαμε στην Ελλάδα τουλάχιστον στο επίπεδο της Αμερικής, ούτε οι Ελληνικές τράπεζες επένδυσαν σε πολύπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα που κατέρρευσαν. Ωστόσο η εμφανισή της ανέδειξε τις χρόνιες αδυναμίες της Ελληνικής οικονομίας: χαμηλή ανταγωνιστικότητα, κακή οργάνωση της αγοράς, δυσλειτουργικός δημόσιος τομέας κ.α. Σε συνδυασμό με το υψηλό εξωτερικό χρέος και τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό οι διεθνείς αγορές έπαψαν να μας δανείζουν με αποτέλεσμα να καταφύγουμε στην τρόικα. Δημιουργείται φυσικά το ερώτημα πως φτάσαμε εδώ και που θα είμαστε όταν βγούμε.
Το Ελληνικό κράτος από ιδρύσεώς του έχει μία όχι ιδιαίτερα ξεκαθορισμένη πολιτισμική ταυτότητα με διαφορετικές τάσεις (ανατολίζουσα, δυτικίζουσα, φιλελεύθερη, σοσιαλιστική κλπ) οι οποίες όμως συγκλίνανε σε έναν στόχο: να είναι το πρότυπο Δυτικό κράτος στην Ανατολή ή εναλλακτικά το πρότυπο Ανατολίζων κράτος στη Δύση. Ο Πειραιάς ήταν η πρώτη βιομηχανική ζώνη της Ανατολικής Μεσογείου άσχετα αν πλέον τα μόνα εργοστάσια που έχουν απομείνει στο Δήμο Πειραιώς είναι η Ελαΐδα, ο Κεράνης και ο Παπαστράτος (και οι δυο τελευταίοι θέλουν να φύγουν προς το Θριάσειο Πεδίο). Η κατ'εξοχήν περίοδος της βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας είναι η μετεμφυλιακή περίοδος (1949-1974) όταν η Ελλάδα είχε γίνει βιομηχανική υπερδύναμη της περιοχής. Η Ελλάδα βγήκε από τον δεκαετή πόλεμο κατεστραμμένη. Οι μόνοι που είχαν κεφάλαιο ήταν οι μαυραγορίτες της Κατοχής οι οποίοι έγιναν οι μεταπολεμικοί βιομήχανοι και με τα εγγόνια των οποίων είχαν ως συμμαθήτες στο Κολλέγιο οι εδώ συμφοιτητές μου. Εκμεταλλευόμενοι (α) τα χαμηλου κόστους εργατικά χέρια που προκάλεσε η προσφυγοποίηση μεγάλου μέρους του πληθυσμού κατά τον πόλεμο αλλά και η εν γένει ανέχεια της Ελληνικής επαρχίας πριν την ΚΑΠ και τις επιδοτήσεις της σε συνδιασμό με (β) το κλείσιμο του Σοσιαλιστικού στρατοπέδου στην παγκόσμια οικονομία, (γ) την μετα-αποικιακή αναταραχή στον αναδυόμενο Τρίτο Κόσμο και (δ) τα σχετικά ακριβά μεταφορικά που επέβαλαν την παραγωγή να βρίσκεται αρκετά κοντά στην κατανάλωση δημιουργήθηκε ένας μεταποιητικός τομέας που παρήγαγε για την εγχώρια αγορά περισσότερο αλλά και χαμηλής αξίας προϊόντα για την Δυτική Ευρώπη.
Η πτώση της Χούντας οφείλεται εκτός των άλλων και στην παγκόσμια οικονομική αναταραχή που προκάλεσε η κατάρρευση του συστήματος του Breton Woods αλλά και οι κρίσεις του πετρελαίου. Αν και δεν το γνωρίζαμε τότε την ίδια περίοδο έχουμε και την μετάβαση από τον (κακώς λεγόμενο) Μονοπωλιακό καπιταλισμό στον Ανταγωνιστικό καπιταλισμό. Ενώ στον μονοπωλιακό καπιταλισμό η άνοδος των μισθών προκαλούσε και άνοδο της βιομηχανικής παραγωγής λόγω αυξημένης ζήτησης στον ανταγωνιστικό καπιταλισμό προκαλεί μείωση της παραγωγής λόγω μείωσης της ανταγωνιστικότητας: η αύξηση του κόστους μετακυλίεται στην τιμή του προϊόντος με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να προτιμήσουν το φτηνότερο εισαγώμενο και να κλείσει το εργοστάσιο. Λαμβάνοντας υπ'όψιν ότι η Ελλάδα δεν δημιούργησε ποτέ κάποιο σοβαρό επώνυμο διεθνές προϊόν οι πολιτικές της πρώτης οκταετίας του ΠΑΣΟΚ απλά δημιουργησαν ανεργία και αποδιάρθρωσαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Η Ελλάδα συνέχισε να έχει ως ημερομίσθιο ένα κλάσμα αυτού της Γερμανίας αλλά πλέον έπρεπε να ανταγωνιστεί το ημερομίσθιο της Κίνας το οποίο ήταν και είναι πολύ μικρότερο.
Το οικονομικό σύστημα της Μεταπολίτευσης χαρακτηρίστηκε από την γιγάντωση του Κράτους. Ουδέποτε η Ελλάδα είχε σοβαρό ιδιωτικό τομέα. Το οικονομικό σύστημα θα το χαρακτίριζα κορπορατιστικό παρά καπιταλιστικό: ο ιδιωτικός τομέας υπάρχει για να παίρνει δουλειές του Δημοσίου (κυρίως) και λιγότερο του ιδιωτικού τομέα. Η κατάργηση των Γενικών Διευθυντών το 1982 σε συνδιασμό με τις μαζικές κρατικοποιήσεις των προβληματικών είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της αισχρής φάρας των συνδικα-λήσταρχων του δημοσίου και της διόγκωσης του Δημοσίου χρέους. Μία στρατιά απο γλειώδη υποκείμενα επέβαλαν την διόγκωση των μισθών τους, την τεμπελιά ως φυσιολογική κατάσταση και την αναδειξή τους σε ύψιστα κρατικά αξιώματα με μόνο προσόν την αφοσίωση τους στο εκάστοτε κυβερνών κόμμα. Το σύστημα της Μεταπολίτευσης αποθέωσε το μέσον και περιθωριοποίησε την αξιοκρατία, μετέτρεψε τους τίτλους σπουδών από πιστοποίηση γνώσης σε τυπικά προσόντα και θεσμοθέτησε τον τραμπουκισμό ως μέσον διεκδίκισης.
Την ίδια περίοδο ο εξαγωγικός τομέας, στερημμένος από τον πλεονέκτημα των χαμηλών εργατικών, κατέρρευσε. Οι βιομήχανοι αντί να επενδύσουν στην τεχνολογία και την βιομηχανία της γνώσης προτίμησαν να φορτώσουν την προβληματική του επιχείρηση στο δημόσιο και να μεταβούν προς την Εσπερίαν: το St. Moritz έχει ένα πολύ μεγάλο Ελληνορθόδοξο ναό που έχτισαν οι διαφεύγοντες για να καλύψουν τις τύψεις τους. Οι λίγοι που επένδυσαν στην οικονομία της γνώσης στις περισσότερες των περιπτώσεων συνεθλίβησαν στις συμπληγάδες της κρατικής γραφειοκρατίας: δυστυχώς οι τεχνολογικές προμήθειες του Δημοσίου δώθησαν σε αυτούς που προσέφεραν την υψηλότερη μίζα και όχι την καλύτερη τεχνογνωσία ή την εγχώρια προστιθέμενη αξία (βλέπε προμήθεια ψηφιοποίησης ΟΤΕ 1987). Στον ιδιωτικό τομέα η όποια αυτόνομη ανάπτυξη χαρακτηρίστηκε από την αρχή του "τσιμέντο να γίνει", αναπτύσσω = χτίζω. Και πάλι ομως τα ιδιωτικά έργα ήταν ασήμαντα σε σχέση με τα δημόσια.
Πριν όμως θάψουμε εντελώς την Μεταπολίτευση και το σύστημα της θα ήταν δίκαιο να επισημάνουμε και τα θετικά του. Κατ'αρχήν για πρώτη φορά στην Ελληνική ιστορία καταφέραμε και δημιουργήσαμε ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Οι παρατάξεις σέβονται τους κανόνες του παιχνιδιού χωρίς να οργανώνουν πραξικοπίματα και εξωθεσμικές παρεμβάσεις όπως σε παλαιότερες περιόδους της ιστορίας. Επίσης η Ελληνική κοινωνία κατάφερε να διατηρήσει την -σχετική- αταξικότητα και τον εξισωτικό χαρακτήρα της. Σε καμία περίπτωση δεν δημιουργήσαμε την κοινωνική αδικία των ΗΠΑ, της Λατινικής Αμερικής ή της Ανατολικής Ασίας. Επίσης η άρχουσα τάξη είναι πολύ πιο ανοιχτή στην κατάκτηση της σε σχέση με όποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου: πέραν από τους βιομήχανους και εφοπλιστές μπορεί να συμμετέχει σε αυτή και ο υψηλόμισθος καρεκλοκένταυρος του ευρύτερου Δημοσίου τομέα, ανεξάρτητα από το πόσο άδικη αυτή η ανάδειξη είναι για τους μη διασυνδεδεμένους με το σύστημα. Τέλος ο μικρο-παραγωγικός/μικρο-εισαγωγικός χαρακτήρας της Ελληνικής οικονομίας είχε ως αποτελέσμα ναι μεν να πληρώνουμε πολύ ακριβότερα ίδια προϊόντα σε σχέση με άλλες χώρες αλλά και την μη δημιουργία των προκλητικών φαινομένων αμοιβών που είδαμε κατα την κρίση στην Δύση (μπόνους δις διότι χρεωκόπησαν την επιχείρηση).
Περισσότερα αυριο, πρέπει να κοιμηθώ κιόλας απόψε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου